خوان حکمت (۲۰۴) : دوستی و گذشت؛ نگهدارنده کیان خانواده ۱۳۹۷/۱۲/۱۸
خوان حکمت
دوستی و گذشت؛ نگهدارنده کیان خانواده
۱۳۹۷/۱۲/۱۸
در قرآن وقتی سخن از زن و مرد است، می‌فرماید: (هُنَّ لِباسٌ لَكُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَ)،(1) زن لباس مرد است و مرد لباس زن است. لباس، انسان را از سرد و گرم حفظ می‌کند، یک؛ آبروی انسان را حفظ می‌کند، دو؛ زیور و فخر انسان را در پذیرایی‌ها و مهمانی‌ها تأمین می‌کند، سه. زن و مرد باید حافظ یکدیگر باشند، یک؛ از سرد و گرم روزگار یکدیگر را حفظ کنند، دو؛ فخر و زیبایی و زیور یکدیگر باشند، سه؛ این پیام قرآن خداست که زن و مرد را آفرید.
نقش گذشت و دوستی در خانواده
بعد فرمود جامعه را دو رکن اساسی اداره می‌کند: (خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَیْها)، از یک سو؛ (وَ جَعَلَ بَیْنَكُمْ مَوَدَّهًْ وَ رَحْمَهًْ)،(2) از سوی دیگر. این‌ها بیانات خدا در قرآن است که انسان چه زن و چه مرد را آفرید. فرمود زن و مرد دو رکن اساسی‌اند که هر کدام این کمال را دارند، ولی در یکی بیشتر از دیگری است: (جَعَلَ بَیْنَكُمْ مَوَدَّْهًْ وَ رَحْمَهًًْ)؛ یعنی اصول خانوادگی را این دو عنصر دوستی و گذشت اداره می‌کند و لاغیر! مسئله جهیزیه و مهریه یک امر عادی است که طرفین ادا می‌کنند؛ اما آن جهیزیه قرآنی و مهریه قرآنی همین دو چیز است. فرمود: (وَ جَعَلَ بَیْنَكُمْ مَوَدَّهًًْ وَ رَحْمَهًًْ)، دوستی عاقلانه باعث تحکیم بنیاد خانواده است، یک؛ همه ما غیر از معصومین(علیهم‌السلام) لغزش‌هایی داریم، هر کدام از ما اگر لغزیدیم دیگری مهربانانه از این لغزش بگذرد، این دو. در خانواده‌های ما شیعه‌ها می‌بینید که زن و مرد پیر علاقه‌شان به یکدیگر خیلی بیش از علاقه دو تا جوان است؛ چون براساس این قرآن تربیت شدند. دوستی عاقلانه و گذشت مهربانانه از اشتباهات دیگری.
بعد در تنظیم امور خانواده هم فرمود مسکن را باید مرد تهیه کند، اما سکینت و آرامش را که بالاتر از مسکن است به عهده زن است: (خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَیْها)، سکینت فراهم شدن خیلی سنگین‌تر از مسکن فراهم کردن است. این کار سنگین را قرآن به عهده زن‌ها گذاشته است؛ چون زن را طوری آفرید که او قدرت بر رحم و مهربانی دارد، این مهربانی ملات زندگی است. درست است مرد می‌تواند مهربان باشد، ولی این هنر در مرد کم است. فرمود زندگی را، خانواده را، اساس جامعه را رَحم اداره می‌کند و ملکه رَحم، زن‌ها هستند، این عظمت زن است. این جلال زن است، این شکوه زن است، این حق‌شناسی خدا درباره زن‌هاست. ما را به صله رحِم دعوت کردند، فرمودند که صله رحم واجب است و اگر کسی عمداً بدون عذر صله‌رحم را قطع کند، مورد طعن است. آنها که (وَ یَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ الله بِهِ أَن یُوصَلَ؛ و پیوندهایی را که خدا دستور به برقراری آن داده قطع می‌کنند)،(3)مشکل جدّی دارند. صله رحم و ارتباط واجب است، با تلفن، با نامه، با رفت و آمد، با عرض سلام، با عرض ادب. این ارحام خود را باید حفظ بکنیم و این صله که واجب است در این بخش از آیات خدای سبحان فرمود کسانی که (وَ یَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ الله بِهِ أَن یُوصَلَ) ـ معاذالله ـ لعن بر اوست.
نقش مادر در گسترش رحمت و مهربانی
ما مأمور به صله اصلاب هستیم، یا مأمور به صله ارحام؟ همه ما به هر حال پدری داریم، پدربزرگی داریم، این از اصلاب آمده است؛ اما از اصلاب، آن هنر ساخته نیست که خانواده را اداره کند، از ارحام ساخته است، آن رحم است، آن ادب است، آن مهربانی است. آنها که اهل اصول خانواده‌اند وقتی مادر را از دست می‌دهند، احساس غربت می‌کنند ولو سنّشان سنّ هفتاد یا هشتاد باشد. این رحامت و این هنر را ذات اقدس اله به زن‌ها داده است.این مادری مادر است که می‌تواند این کار را بکند؛ لذا فرمود اساس خانواده این است. لباس یکدیگر هستند، چرا یکدیگر را برهنه می‌کنند؟ می‌دانید این طلاق ـ خدای ناکرده ـ اگر در جایی رخنه کند چه می‌شود؟ وجود مبارک امام(ع) فرمود ـ خدای ناکرده ـ اگر طلاق در جایی رخنه کرد آن خانه‌ای که با طلاق ویران شده است، این بافت فرسوده به آسانی ساخته نمی‌شود.(4) این بافت فرسوده شهر نیست که شهرداری آن را بسازد. روایات باب نکاح ، روایات باب طلاق را بخوانید، ما غیر از ائمه و قرآن، چه پناهگاهی داریم برای تأمین زندگی خود؟! آنکه ما را آفرید، به زبان قرآن و عترت دارد با ما حرف می‌زند. این جوان که گفت ما رها کردیم آزاد شدیم، نمی‌داند که بر آن پدر و مادر بیچاره چه می‌گذرد! هر وقت آن مادر، این دخترِ رهاشده را می‌بیند، در رنج و غصّه است. فرمود طلاق بدترین کار است. چرا طلاق هست؟ برای اینکه مواظب زبان نیستیم. آن اصالتی که مربوط به زن‌ها است ما به حرمت نگاه نداشتیم. فرمود آن سرمایه‌ای که می‌تواند خانواده را حفظ بکند مادر است، زن است. صُلب ،آن قدرت را ندارد که جامعه و خانواده را نگهداری و نگهبانی کند؛ اما رحامت و رحِم چون محور رحم است، آن را خدای سبحان مظهر رحمت قرار داد.
ما با این دوستی و رحمت می‌توانیم زندگی کنیم. انقلاب ما و نظام ما با همین صورت گرفته است. این جنگ ده ساله را نه هشت ساله، دو سال که جنگ داخلی بود و هشت سال جنگ خارجی، همه را رحمت و ادب و دوستی و گذشت اداره کرد. آبروی این کشور را، عظمت این کشور را، مگر کسی برای ایران حساب قائل می‌شد؟ الآن شما ببینید بهترین و برجسته‌ترین شخصیت‌ها در صدد دیدار با رهبری‌اند. این نعمت است، این شکر است. این‌ها به برکت همین رحمت پیدا شده است، این به برکت همین قرآن پیدا شده است، این به برکت همین تشیّع پیدا شده است. حالا ما چرا این سرمایه‌ها را از دست بدهیم؟
بیانات حضرت آیت‌الله جوادی آملی (دام ظله)
در جلسه درس اخلاق؛20/10/97
مرکز اطلاع‌رسانی اسرا
____________________
1. بقره، 187.
2. روم، 21.
3. رعد، 25.
4. الکافی(ط ـ الإسلامیة)، ج5، ص328.