کیفیت مناظره‌های انتخاباتی را می‌شود ارزیابی کرد و بر اساس معیار‌های مختلف، به آنها نمره و امتیاز داد. حتما به چگونگی برگزاری مناظرات، وقت محدود نامزدها، پراکندگی پرسش‌ها، و کلی‌گویی در برخی پاسخ‌ها، نقد‌های جدی وارد است، که از سوی برخی نامزد‌های دیگر تذکر داده شد.
یک ایراد مهم دیگر، این است که مجری اجازه ندارد هنگام حاشیه رفتن نامزد‌ها، تذکر بدهد و او را وادار کند به جای حاشیه‌پردازی، در چارچوب پرسش پاسخ دهد.
ایراد بعدی، بد اخلاقی و تهمت و توهین، در کنار آسمان و ریسمان کردن برخی نامزد‌هاست؛ انگار که گفته‌هایشان، از مغز خود آنها تراوش نمی‌کند و مأمور شده‌اند تیر‌های تهمت را - ولو بی‌موقع و گل‌درشت! - به سمت نامزد هدف‌گذاری شده از بیرون شلیک کنند.
نقد‌ها در جای خود محترم و قابل بررسی است. اما نباید در دام دو گروه عصبانی از اصل مناظره افتاد. یکی محافل «ضد انتخابات»، که با انگیزه‌های مختلف، از قبل بنا داشته‌اند اصل انتخابات را بزنند و مانع مشارکت مردم شوند. دوم، برخی مدیران اجرایی بی‌کفایت که مناظره را زنگ حساب در پیشگاه مردم می‌بینند و آن را ناخوش می‌دارند.
این دو طیف، در یک هم‌پوشانی مشترک، دو کار را انجام دادند: اولا از طریق برخی نامزدها، کوشیدند فضای منطقی مناظره را با بداخلاقی، لجن‌مال کنند و از چشم مردم بیندازند. ثانیا با همین مهندسی، به مردم این‌گونه القا می‌کنند که مناظره‌ها، بی‌ارزش است؛ نه باید دید و نه براساس آن، ارزیابی کرد و تصمیم گرفت.
برخلاف این سوءقصد(!) باید گفت در همین مناظره‌ها، خیلی چیز‌ها دستگیر مردم شد. اینکه چه کسانی اخلاق را مراعات می‌کنند و چه کسانی می‌خواهند با غبارآلود و ملتهب کردن فضا، قدرت تشخیص را از مردم بگیرند؟ چه کسانی قاعده‌مند، و با برنامه و کارنامه حرف می‌زنند و کدام نامزد‌ها، از قاعده و برنامه و کارنامه‌ گریزانند؟ چه کسانی ژست تکنوکراسی و احترام به تخصص می‌گیرند، اما غیرکارشناسی‌ترین و سخیف‌ترین دعاوی دیکته شده را بی‌محابا بازگو می‌کنند.
مناظره‌ها را همچنین می‌توان با مناظرات سه دوره قبل (سال‌های 88 و 92 و 96) مقایسه کرد. روشن است که با وجود رسوب و تکرار برخی بداخلاقی‌های گذشته در میان شماری از نامزد‌ها، مباحث چقدر عمق پیدا کرده و برخی نامزد‌ها چقدر با تسلط و مطالعه و انباشت تجربه سخن می‌گویند.
انصافا در مناظرات اخیر، نکات کاربردی و عملیاتی بسیار خوبی از سوی برخی نامزدها بیان شد که می‌تواند راهگشای دولت جدید در اصلاح رویه‌های غلط مدیریتی باشد. این یک پیشرفت مهم در فرهنگ سیاسی و نخبگانی کشور است.
در مجموع و در مقایسه با روند مناظره‌های ادوار گذشته، می‌توان نمره قبولی به مناظرات فعلی داد و ضمنا با نقد دقیق، به ارتقای کیفیت آن همت گماشت.
محمد ایمانی