۹۵ - آثار منفی «فقر» از منظر امام علی(ع) ۱۴۰۰/۱۱/۰۸
آثار منفی «فقر» از منظر امام علی(ع)
۱۴۰۰/۱۱/۰۸
فقر و احتياج- سببش هرچه باشد، خواه بى‌عدالتى يا چيز ديگر- يكى از موجبات گناه است؛ اگر ضميمه بشود با احساس مغبونيت و محروميت، ديگر بدتر؛ اگر ضميمه بشود با حسرت كشيدنهاى تجملات عدهاى، باز از آن هم بدتر، على(ع) به فرزند عزيزش محمد، معروف به ابن الحنفيّه، درباره فقر مى فرمايد:
فرزند عزيزم! من از ديو مهيب فقر بر تو مى‌ترسم، از او به خدا پناه ببر،
1. اثر اول فقر- فَانَّهُ مَنْقَصَهًْ لِلدّينِ؛ فقر، موجب نقصان دين است.
«فقر موجب نقصان دين است» يعنى چه؟ يعنى فقر گناه است؟ نه، فقر، گناه نيست، اما فقر، آدمى را كه ايمان قوى نداشته باشد زود وادار به گناه مىكند. بسيارى از گناهان هست كه از فقر و احتياج ناشى مى‌گردد، لذا رسول اكرم (صلى‌الله‌عليه‌وآله) فرمود: كادَ الْفَقْرُ انْ يَكونَ كُفْراً: فقر نزديك به سرحد كفر است.( الکافي ، ج۲ ، ص۳۰۷ ) فقر، روح را عاصى و عزيمت را ضعيف مىكند.
2.امام علی، اثر دوم فقر را فرمود: مَدْهَشَهًْ لِلْعَقْلِ؛ فقر، فكر را پريشان و دهشت زده مىكند.یعنی عقل و فكر در اثر احتياج و فقر و نبودن وسايل زندگى تعادل خود را از دست مىدهد، انسان ديگر نمىتواند خوب در قضايا فكر كند؛ همان‌طورى كه مصيبت‌ها توليد پريشانى فكر و خيال مىكند.
3. اثر سوم فقر را، فرمود: داعِیهًٌْ لِلْمَقْتِ؛يعنى فقر، سبب ملامت و سركوبى و تحقير مردم و در نتيجه سبب پريشانى روح و موجب عقده‌اى شدن انسان مى‌گردد. يا شايد مقصود اين جمله اين است كه تو با مردم عداوت پيدا خواهى كرد و مردم را مسئول بدبختى خود خواهى خواند.
*مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (احترام حقوق و تحقير دنيا(بيست گفتار))، ج23، ص746- 745-با تلخیص و ویرایش جزئی