۲۷۶ - استفتاء از رهبر معظم انقلاب اسلامی: تغییر نیت در نماز ۱۴۰۲/۰۴/۲۸
استفتاء از رهبر معظم انقلاب اسلامی:
تغییر نیت در نماز
۱۴۰۲/۰۴/۲۸
تغییر نیت در نماز
س) آیا تغییر نیت در نماز، از نماز ادا به قضا یا از نماز قضای مغرب به قضای صبح جایز است؟
ج) به طور کلی تغییر نیت در نماز در موارد زیر واجب است: ۱. از نماز عصر به نماز ظهر، قبل از وقت مخصوص نماز عصر، در صورتی که بین نماز عصر متوجه شود نماز ظهر را نخوانده است. ۲. از نماز عشا به نماز مغرب، قبل از وقت مخصوص نماز عشا و قبل از رکوع رکعت چهارم اگر بین نماز عشا متوجه شود نماز مغرب را نخوانده است. ۳. اگر نماز قضای ظهر و عصر یک روز یا مغرب و عشاء یک روز بر عهده باشد و هنگام نماز عصر یا عشاء متوجه شود، نماز ظهر یا مغرب را نخوانده است و عدول در موارد زیر جایز است: ۱. از نماز ادا به نماز قضای واجب، البته احتیاط واجب آن است که اگر فقط یک نماز قضا دارد، به نماز قضا عدول کند؛ بخصوص اگر نماز قضا مربوط به همان روز باشد. ۲. از نماز واجب به مستحبّ برای درک ثواب نماز جماعت. ۳. از نماز واجب به نافله در ظهر روز جمعه برای کسی که قرائت سوره جمعه را فراموش کرده و به جای آن سوره دیگری را خوانده و به نصف رسیده یا از آن گذشته است.
شرط جبران خسارت در قرارداد مضاربه
س) آیا در قرارداد مضاربه، سرمایه گذار می‌تواند شرط کند که عامل باید تمام ضررهای احتمالی بر سرمایه را از مال خود جبران کند؟ در صورت عدم حصول سود از مضاربه، آیا سرمایه‌گذار می‌تواند از عامل، سود را مطالبه کند؟
ج) شرط یاد شده، اشکال ندارد ولی اگر سودی حاصل نشود، سرمایه گذار نمی تواند از عامل، سود را مطالبه کند.
مستثنیات خمس
س) آیا موونه معیشت و زندگی جزو مستثنیات خمس است؟
ج) مخارج و هزینه‌هایی که فرد برای گذران زندگی خود و افراد تحت تکفلش مصرف می‌کند، متعلق خمس نیست. موونه و مخارج زندگی، سه دسته است: دستۀ اول، ابزار و وسایلی است که برای رفع حوائج زندگی شخصی مکلف و افراد تحت تکفلش، باید در اختیار او باشد، هر چند (احیانا) زمینۀ استفادۀ از آنها پیش نیاید مانند کالای خواب و ظروف برای احتیاط و میهمان احتمالی. دستۀ دوم، مواد مصرفی است که با مصرف آن در زندگی، عین آن از بین می‌رود و باقی نمی‌ماند، مانند مواد خوراکی، بهداشتی و... دستۀ سوم، هزینه‌های جاری زندگی مانند قبوض آب و برق و گاز، هزینه‌های درمان، تفریح، هدایا، صدقات و ...
خرید قسطی طلا به قیمت روز تسویه
س) اگر شخصی به صورت قسطی طلا بخرد و مقداری علی‌الحساب بدهد و قرار بگذارد که آخر ماه باقی پول را پرداخت کند و فروشنده بگوید موقع پرداخت، طلا را به قیمت روز حساب می‌کنیم؛ آیا این نوع معاملۀ خرید طلا، صحیح است؟
ج) تعیین قیمت کالا در معامله، لازم است وگرنه معامله، باطل می شود؛ بله می‌تواند هر قسمتی از طلا را که توان پرداخت آن را دارد، به صورت نقدی و به قیمت روزِ پرداخت، معامله کند؛ به عنوان مثال، یک سوم طلا را به قیمت روز، نقدی معامله کند و در زمان قسط دوم، قسمت بعدی از طلا را به قیمت روز خریداری کند و به همین ترتیب بقیۀ طلا را به قیمت روزِ پرداخت، بخرد.
فراموش کردن پرداخت فطریه
س) فراموش کردم که زکات فطره را بپردازم، در حال حاضر چه وظیفه ای دارم؟
ج) بنابر احتیاط واجب زکات فطره را با قصد قربت و بدون نیّت ادا یا قضا، از اموالتان جدا کرده و بپردازید.
نماز و روزه در خانۀ ییلاقی
س) در ییلاق منزلی ساختم که معمولا آخر هفته به آن‌جا می‌روم (از اواسط بهار تا آخر تابستان) و قصد وطن هم نکردم، نماز و روزه من در آن‌جا به چه صورت است؟
ج) اگر قصد دارید برای همیشه یا سالیان متمادی، سالی حداقل سه چهار ماه (مانند تابستان و ایام تعطیل) در آن مکان زندگی کنید، نماز در آن‌جا کامل بوده و روزه، صحیح است اما اگر مدت اقامت در آن مکان به مقداری نباشد که عرفاً آن‌جا، محل استقرار و زندگی شما محسوب شود، نماز در آن‌جا قصر بوده و روزه، صحیح نیست.
گران شدن هزینه حج در سال استطاعت
س) در چه صورتی استطاعت حج ساقط می‌شود؟
ج) اگر اجرت ماشین یا هواپیما و یا سایر وسایل نقلیه در سال استطاعت، بیشتر از حدّ متعارف باشد، در صورتی که توانایی پرداخت مازاد را بدون حرج و مشقّت داشته باشد، واجب است آن را بپردازد تا به حج برود و صِرف گرانی و افزایش قیمت‌ها ضرری به استطاعت نمی زند؛ ولی اگر توانایی پرداخت مازاد را ندارد یا پرداخت آن اجحاف بر او باشد، واجب نیست آن را بپردازد و مستطیع نیست و حکم خرید یا اجاره چیزهای دیگری که در سفر حج به آنها نیاز دارد نیز چنین است. همچنین در صورتی که بخواهد مال خود را به کمتر از قیمت معمول بفروشد و پول آن را صرف حج کند، همین حکم را دارد.
فروش کالا پیش از تحویل گرفتن آن
س) آیا می توان کالای خریداری شده را قبل از تحویل گرفتن، به دیگران فروخت؟ مثلًا اینترنتی خرید کنیم و قبل از تحویل آن، اینترنتی بفروشیم.
ج) اگر معامله نقدی بوده و شرط ضمن عقدی در این زمینه نشده باشد، اشکال ندارد اما اگر معامله سلف باشد (یعنی تحویل کالا مدت‌دار باشد)، در صورتی جایز است که کالا را تحویل گرفته باشید یا زمان تحویل رسیده باشد.
جریمه تأخیر در پرداخت اقساط
س) اگر هنگام فروش نسیه یا اقساطی شرط شود که در صورت تأخیر در پرداخت، باید مبلغ معینی به عنوان جریمه به صورت ماهانه یا روزانه (مثلا به ازای هر روز تأخیر یک میلیون تومان) پرداخت شود، اشکال دارد؟
ج) دریافت مبلغ شرط شده، به جهت تخلف از تعهد اشکال ندارد؛ اما اگر دریافت جریمه در مقابل مهلت بیشتر برای پرداخت باشد، جایز نیست.
فراموش کردن پرداخت فطریه
س) فراموش کردم که زکات فطره را بپردازم، در حال حاضر چه وظیفه ای دارم؟
ج) بنابر احتیاط واجب زکات فطره را با قصد قربت و بدون نیّت ادا یا قضا، از اموالتان جدا کرده و بپردازید.
خمس سرمایه
س) خمس سرمایه چگونه محاسبه می شود؟
ج)سرمایه دو قسم است:
۱. سرمایه در گردش (یا مال‌التجاره یا سرمایه متغیّر) که پول نقد در گردش، اجناس مغازه، تولیدات کارخانه، محصولات کشاورزی و ... را شامل می شود. این نوع سرمایه اگر از درآمد تهیه شده باشد، در اولین سررسید سال خمسی پس از خرید باید خمس آن به قیمت روز پرداخت شود و پس از آن اگر در سررسید سال خمسی بعد نسبت به سال قبل (پس از کسر مقدار تورم)، رشد داشته و خریدار داشته باشد، باید خمس آن پرداخت شود.
۲. سرمایه ثابت که شامل ملک تجاری، زمین زراعی، ابزار تولید و کسب (حتی وسایل سرمایش و گرمایش) همچنین وسایل حمل و نقل بار یا مسافر و... است. این نوع سرمایه اگر از درآمد تهیه شده باشد، در اولین سررسید سال خمسی پس از خرید باید خمس آن به قیمت روز پرداخت شود و پس از آن تا زمانی که فروخته نشود، خمس ندارد و ترقی قیمت آن پس از فروش و کسر مقدار تورم، جزء درآمد سال فروش محسوب می‌شود. اگر چند سال از خرید سرمایه گذشته و خمس آن پرداخت نشده باشد، خمس آن باید همراه با تورم پرداخت شود.
دیدن مانع در بدن بعد از غسل
س) اگر مانعی در بدن ببینیم و احتمال دهیم که پس از غسل به وجود آمده، آیا غسل صحیح است؟ اگر با این غسل، روزه گرفته یا نماز خوانده باشیم، چه حکمی دارد؟
ج) غسل، روزه و نماز مذکور، صحیح است.