۷۰ - سیمای حضرت فاطمه(س) در قرآن ۱۴۰۲/۰۹/۰۴
سیمای حضرت فاطمه(س) در قرآن
(پرسش و پاسخ)
پرسش:در قرآن کریم چه آیاتی در شأن حضرت فاطمه(س) نازل شده است؟
پاسخ:شخصیت والای حضرت فاطمه(س) نه تنها خود مبین و مفسر آیات قرآن است، و وجود او سندی زنده به عنوان پشتوانه عملی برای تایید مفاهیم آن کتاب آسمانی است، بلکه عملکرد و سیره نظری و عملی آن حضرت گاهی موجب نزول آیات قرآن نیز شده است. البته این آیات شریفه در شأن حضرت زهرا(س) به شکل‌های تنزیل (ظهور ابتدایی الفاظ و تبادر معنای آن به ذهن)، تفسیر (روشن ساختن مفهوم آیات و مراد پروردگار)، تاویل (برگرداندن لفظ از معنای ظاهری‌اش به معنای محتمل) و تطبیق (حمل آیه بر مصداق آن) گفتنی است که دانشمندان و مفسران اسلامی به این امر معترفند که برخی از آیات قرآن کریم در شأن اهل‌بیت(ع) و مقام و موقعیت آنها نازل شده است، و دلالت آنها بر اهل‌بیت(ع) از باب تفسیر است، نه تطبیق، و حضرت زهرا(س) نیز یکی از آن پنج نور پاک است، که در اینجا به ذکر برخی از اهم این آیات شریفه می‌پردازیم:
1- آیه مباهله:
در این آیه مباهله حضرت فاطمه(س) تنها مصداق نساء زنان همراه پیامبراکرم(ص) برای مباهله بود. (آل‌عمران-61)
2- آیه تطهیر
در آیه تطهیر خداوند می‌خواهد پلیدی گناه را از اهل‌بیت(ع) دور فرماید و کاملا آن بزرگواران را پاکیزه کند. (احزاب- 33). این آیه شریفه در شأن امام علی(ع) حضرت فاطمه(س) و امام حسن(ع) و امام حسین(ع) نازل شده است.
3- نزول سوره الدهر (الانسان)
سوره هل اتی یا الانسان در شأن امام علی(ع) و فاطمه(س) نازل شده است. آیاتی که تطبیق آن با حضرت زهرا(س) می‌باشد، از موارد تاویل به شمار می‌رود.
4- تفسیر آيه شریفه «مرج‌البحرین یلتقیان»
در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که هنگام نزول این آیه شریفه (رحمن- 19) خداوند فرمود: من خداوندم. دو دریا را فرستادم: علی‌ابن‌ابی‌طالب(ع) دریای علم، و حضرت فاطمه(س) دریای نبوت، و من خدایم که پیوند میان آن دو را برقرار کردم. (تفسیر علی‌ابن‌ابراهیم قمی، ج2، ص 344)
5- حقیقت و باطن لیله‌ًْ‌القدر
با استناد به روایات در تفسیر آیه شریفه «حم والکتاب المبین، انا انزلناه فی‌لیله مبارکه» وجود مقدس حضرت فاطمه(س) حقیقت و باطن لیله‌القدر است، و معرفت آن حضرت همطراز درک شب قدر معرفی شده است. (انسان و قرآن، آیت‌الله حسن‌زاده آملی، ص 217) مانند این روایت که مردی نصرانی خدمت امام موسای کاظم(ع) شرفیاب شد و تفسیر باطن این آیات را جویا شد. «حم، سوگند به این کتاب روشنگر، که ما آن را در شبی پر برکت نازل کردیم، ما همواره انذاردهنده بوده‌‌ایم! در آن شب هر امری براساس حکمت(الهی) تدبیر و جدا می‌گردد. (دخان 1 تا 4) امام در پاسخ فرمودند: «حم» محمد(ص) و «کتاب مبین» علی(ع) و «اللیله» فاطمه(س) است. (کافی، ج 2، ص 547)
آری شأن و مقام حضرت فاطمه(س) به حدی بالا است که پیامبراکرم(ص) می‌فرماید: فاطمه پاره‌تن من است. هر کس او را مسرور گرداند مرا مسرور کرده است، و هرکس مرا مسرورگرداند خدا را مسرور کرده است و هرکس او را اذیت کند مرا اذیت کرده است و هر کس مرا اذیت کند خدا را اذیت کرده است، و فاطمه(س) عزیزترین مردم در نزد من است. (امالی شیخ طوسی، ص24)
6- مصداق سوره کوثر
کلمه کوثر از کثرت به معنای خیر و کثیر و فراوان است. و مراد از آن نسل مبارک پیامبر(ص) است که دشمنان کینه‌توز او را ابتر می‌خواندند، و خداوند نسل کثیر و فراوانی را از طریق حضرت فاطمه(س) به آن حضرت عطا کرد. فخرراضی در تفسیر کبیر خود می‌گوید: چه نسلی با برکت‌تر از نسل فاطمه(س) که مثل باقر و صادق و رضا(علیهم‌السلام) از آن برخاسته است.