احمد توکلی درگذشت
۱۴۰۴/۰۵/۰۱
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در پی تحمل یک دوره بیماری درگذشت.
احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در پی یک دوره بیماری در ۷۴ سالگی درگذشت.
او متولد ۱۳۳۰ در بهشهر بود که ابتدا در رشته برق دانشگاه شیراز تحصیل کرد و مدرک دکتری اقتصادش را هم در سال ۱۳۷۵ از دانشگاه ناتینگهام انگلستان گرفت.
توکلی همچنین استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه بهشتی تهران بود که در سال ۱۳۹۲ بازنشسته شد.
او در دولت اول موسوی وزیر کار شد و پس از استعفا از این سمت، سردبیری روزنامه «رسالت» ارگان منتقدان دولت وقت را برعهده گرفت.
سابقه نمایندگی مجلس در دورههای اول و هفتم تا نهم بخش دیگری از کارنامه اوست که در انتخابات دوره دهم نیز در فهرست ائتلاف اصولگرایان تهران قرار گرفت اما از راهیابی به مجلس بازماند.
توکلی در انتخابات ریاستجمهوری سالهای ۱۳۷۴ و ۱۳۸۰ کاندیدا شد که در هر دو، رتبه دوم را به دست آورد.
چهرههای مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و مقامات ارشد کشور درگذشت احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام را تسلیت گفتند. سران قوا و سایر مسئولان در پیامهای جداگانه، با اشاره به خدمت مخلصانه و بیشائبه در مسئولیتهای فراوان در طول سالیان متمادی، این ضایعه را به خانواده وی تسلیت گفتند.
احمد توکلی (زادهٔ ۱۳۳۰ در بهشهر)، سیاستمدار ایرانی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، رئیس پیشینِ مرکز پژوهشهای مجلس و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی است.
وی سخنگوی دولت محمدعلی رجایی و وزیر کار و امور اجتماعی مستعفی کابینه اول میر حسین موسوی بودهاست. وی در دوره اول مجلس نماینده بهشهر و در دورههای هفتم تا نهم نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی بودهاست. توکلی از ابتدای دورهٔ هفتم تا اوایل دورهٔ نهم، ریاست مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی را بر عهده داشتهاست. وی در انتخابات ششم و هشتم ریاست جمهوری کاندیدا بود که در هر دو دوره رقیب اصلی کاندیداهای پیروز(هاشمی و خاتمی) محسوب میشد و در رتبه دوم قرار گرفت. وی در انتخابات مجلس دهم با حضور در لیست ائتلافی اصولگرایان تهران شرکت کرد[۸] و در نهایت با قرار گرفتن در مرتبه ۳۵ رأی لازم را بهدست نیاورده و از راهیابی مجدد به مجلس بازماند.
زندگی
احمد توکّلی به سالِ ۱۳۳۰ در شهر بهشهر به دنیا آمد. نیای او تاجری اصفهانی بود که در اواخر حکومت تزاری با قفقاز و روسیه مراوده تجاری داشت و در پی تجارت به مازندران آمده بود که انقلاب بلشویکی درگرفت و وی که در پی این انقلاب ورشکست شده بود ساکن شمال شد. وی پسرِ دخترخالهٔ ناتنی علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی است. همسر وی نیز دخترخاله برادران لاریجانی است. او هفت فرزند (پنج پسر و دو دختر) دارد. زهیر توکلی پسر احمد توکلی داماد صادق زیباکلام میباشد. محمد توکلی پسر دیگر او، از طراحان به نام گرافیک ایران بود که به دلیل نارسایی کبدی در سن ۳۴ سالگی درگذشت.[۱۱] گفته می شود در حال حاضر او مبتلا به پارکینسون است.
تحصیلات
توکلی در سال ۱۳۴۸ برای تحصیل در رشتهٔ برق وارد دانشگاه پهلوی -که پس از انقلاب دانشگاه شیراز نام گرفت- شد. او پیش از فارغالتحصیلی به دلیل اعتصاب از این دانشگاه اخراج شد.[۱۳] وی پس از طی دوره کارشناسی، مدرک دکترای اقتصادش را در سال ۱۳۷۵ از دانشگاه ناتینگهام انگلستان با پایاننامهای با عنوان «دلایل تورم در اقتصاد ایران، ۱۹۷۲–۱۹۹۰» با حمایت مالی وزارت فرهنگ و آموزش عالی ایران[۱۴] اخذ کرد.
توکلی استادیار گروه علوم سیاسی دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی بود و در سال ۱۳۹۲ بازنشسته شد.[۱۵]
سوابق
او در کابینه میرحسین موسوی، وزیر کار و سخنگو بود. پس از استعفا از این سمت، او روزنامه رسالت را بنیانگذاری کرد و سپس به انگلستان رفت و در آنجا مدرک دکترای اقتصاد خود را از دانشگاه ناتینگهام گرفت. وی پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۷۶ روزنامه فردا را بنیانگذاری کرد. این روزنامه پیش از روزنامههای مولود دوم خرداد، تجربهای متفاوت و جدی از روزنامهنگاری مستقل و نخبهگرایانه را به ظهور رساند که بعد از مدت کوتاهی به خاطر اصرار احمد توکلی بر استقلال روزنامه از حمایت کانونهای قدرت به مشکلات مالی دچار و تعطیل شد.
سعید حجاریان در گفتگو با روزنامه شهروند امروز عنوان کرد که توکلی وام دریافتی جهت راهاندازی روزنامه فردا را صرف خرید چاپخانهای کرده. البته بعدها سعید حجاریان بهخاطر نادرستی این ادعا، رسماً از احمد توکلی عذرخواهی کرد، و همچنین سعید حجاریان در آن نامه برای توکلی آرزوی توفیق در ادامهٔ راهِ مبارزه با فساد نمود و توکلی نیز، از حجاریان تشکر و قدردانی کرد.[۱۹] توکلی در مجلس اول از زادگاه خود به عنوان نماینده انتخاب شد و در مجالس هفتم و هشتم و نهم به عنوان نماینده اصولگرای تهران انتخاب شد.
وی دو دوره کاندیدای ریاست جمهوری شده که هر دو بار (به ترتیب پس از علی اکبر هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی) دوم شدهاست.
مروری بر دیدگاههای اقتصادی احمد توکلی مدافع نقش دولت در تنظیم بازار و منتقد بازار ارز رها
بررسی نظرات احمد توکلی نشان میدهد که او در موضوعات اقتصادی که منافع مردم درگیر آن بوده است موضعگیری جدی داشته و برای حق مردم میجنگید.
به گزارش خبرگزاری فارس؛ احمد توکلی که روز گذشته بر اثر عارضه قلبی و بعد مدتی تحمل بیماری درگذشت، یکی از چهرههای شناخته شده و پرکار در عرصه سیاسی و اقتصادی ایران است که در چند دهه گذشته مناصب و نقشهای متعددی داشته است.
او بعد از پیروزی انقلاب دادستان انقلاب بوشهر شد. در دولت شهید رجایی سخنگویی دولت و در دولت میرحسین موسوی مسئولیت وزارتخانه کار را برعهده داشت.چندین دور نمایندگی مجلس، ریاست مرکز پژوهشهای مجلس، ریاست هیئتمدیره دیدهبان شفافیت و عدالت و عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام را در کارنامه داشت. علاوهبر این مؤسس و اولین مدیرمسئول وبگاه خبری الف و از بنیانگذاران روزنامه رسالت نیز بود.
توکلی چهرهای فسادستیز و عدالتمحور داشت و این موضوع در نظرات و سخنرانیهای او مشهود بود. بررسی نظرات او نشان میدهد او موافق اقتصاد عدالتمحور و ضد رانتخواری و نیز دولت تنظیمگر در شرایط انحصاری، نه دولت محوری مطلق یا کوچکسازی بدون کنترل بود.
همچنین او براساس تخصص و تجربهاش در مجلس، منتقد فساد، رانت و سیاستهای پولی/ارزی ضعیف بود. توکلی همواره بر «عدالت بازتوزیعی» تأکید داشت با این حال او در دهه ۹۰ گفته بود که «گرفتن پول یارانه توسط افراد پردرآمد – هدر دادن منابع ملی است.»
در دهه ۸۰ پروسه خصوصیسازی در ایران آغاز شد، اما توکلی هشدار میداد که خصوصیسازی بدون شفافیت و نظارت، ایجاد رانت خواهد کرد. درخصوص واگذاری «آلومینیوم المهدی» نامهای به وزیر اقتصاد وقت در سال 97 نوشت و انتقادات فراوانی را مطرح کرد.
او در این نامه نوشته بود: نگاهی دقیق به واگذاریهای سالهای اخیر، بیننده را به این نتیجه میرساند که گویی ابتدا با نصب مدیران ناتوان و یا مسئلهدار، بنگاه را به آستانه ورشکستگی میکشانند، بعد از آنکه بر سر مال زدند، آن را به ثمن بخس واگذار میکنند. این سناریوی سریالی محتمل ولی قابل توجه، مصادیق تلخ دیگری مانند واگذاری شرکت حملونقل بینالمللی خلیجفارس و شرکت ایران ایرتور هم دارد.
او همچنین در انتقاد از اقدام بانک مرکزی درباره بخشیدن داراییهای مؤسسه ثامنالحجج به بانک پارسیان به قیمتی پایینتر از قیمت روز در سال 98 گفته بود:«تمام دارایی باقی مانده مؤسسه «ثامنالحجج» را که طبق قانون متعلق به بانک مرکزی به عنوان طلبکاری که پول برای نجات سپردهگذاران این مؤسسه داده است و همچنین سپردهگذاری که هنوز دارایی خود را از این مؤسسه نگرفتند را به قیمت دوم اردیبهشت سال ۱۳۹۷ یعنی درست روزهایی که هنوز قیمت ارز جهش نهائی خود را طی نکرده بود و قیمت مسکن با قیمت فعلی بسیار فاصله داشت و تقریباً به قیمت یک سال پیش به بانک پارسیان داده است... این کار غیرقانونی است و بوی خیانت از آن میآید. قیمت مستغلات از اردیبهشت ۹۷ تا فروردین ۹۸ به دو تا سه برابر رسیده است.»
او معتقد بود اقتصاد ایران در شرایط انحصاری نیازمند «تنظیمگری هوشمند دولت» است، نه کوچکسازی مطلق. وی از دخالت دولت وقتی توانایی تنظیم بازار وجود دارد، بهویژه زمانی که بحث نابرابری و رانت مطرح باشد، دفاع میکرد.
وی درخصوص مداخله دولت در بازار ارز و کنترل نوسانات نیز معتقد بود آزاد گذاشتن بازار کار معقولی نیست و در مصاحبهای در سال 96 گفته بود که «دولت باید به سیاستهای سال 73 دولت مرحوم آقای هاشمی برگردد که ارز را کنترل کرد و جلوی فرار سرمایه را گرفت و توانست نرخ تورم 48 درصدی را به 23 درصد در یک سال به نصف برساند.»
توکلی منتقد وضعیتی بود که دولت نه برای اهداف توسعهای برای پوشش مخارجش، پول بانک مرکزی را صرف کند. به همین خاطر میگفت این «پولپاشی» به نفع مردم نیست بلکه تورم آفرین است.
وی درخصوص انحصارگرایی نیز معتقد بود که باید در برابر تمایلات زیادهخواهانه ایستادگی کرد. انحصار، نباید در سرمایهگذاری وجود داشته باشد و عرصههای کشور نباید تنها به دست یک گروه خاص باشد، بلکه باید رقابتی در این زمینه عمل شود.
در مجموع میتوان از احمد توکلی به عنوان اقتصاددان و سیاستمداری یاد کرد که عدالتطلب بود و بر بازتوزیع منابع، کاهش فساد و انحصارگرایی و نیز تضمین حقوق عمومی تاکید داشت.