وزیر امور خارجه در نشست سازمان همکاری اسلامی در جده گفت: اجازه دهیم روزی باشد که جهان اسلام از یک شاهد منفعل به اراده‌ای قاطع و از سکوت به رهبری قدرتمند تبدیل شود. روزی باشد که عدالت را بر ترس، وحدت را بر تردید و انسانیت را بر سیاست ترجیح دادیم.
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه روز دوشنبه سوم شهریورماه ضمن حضور در نشست فوق‌العاده وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی درباره اوضاع غزه در جده در این نشست به ایراد سخنرانی پرداخت.
مردم غزه به صورت برنامه‌ریزی شده قتل‌عام می‌شوند
وی در این نشست که به درخواست او و چند کشور دیگر امروز در جده آغاز به‌کار کرد، گفت: امروز در لحظه‌ای گرد هم آمده‌ایم که غزه چون آینه‌ای تکان‌دهنده در برابر وجدان جمعی ما ایستاده است. آنچه پیش چشمان ما در جریان است، نابودی سازمان‌‌یافته مردمی تحت محاصره توسط یک رژیم آپارتاید بی‌رحم است که با مصونیت کامل عمل می‌کند.
وزیر خارجه بیان کرد: مردم غزه به صورت برنامه‌ریزی شده قتل‌عام می‌شوند، مناطق مسکونی به صورت کامل از بین رفته‌اند، بیمارستان‌ها به گورستان بدل شده‌اند و کودکان در نقض آشکار هرگونه معیار انسانی، در قحطی و گرسنگی مفرط گرفتار شده‌اند. این یک جنگ عادی نیست. این مجازات جمعی است، سیاستی برای سلطه، و بله، یورشی که همه نشانه‌های نسل‌کشی را با خود دارد.
بسیج ابزارها علیه رژیم صهیونیستی
رئیس دستگاه دیپلماسی عنوان کرد: تاریخ از ما خواهد پرسید: هنگامی که غزه در حال خفه شدن بود، آیا جهان اسلام با یکصدا سخن گفت؟ آیا ما اقدام کردیم، یا منتظر ماندیم تا دیگران اقدام کنند و برایمان تصمیم بگیرند؟ امروز، محکومیت‌های توخالی و بی‌عمل بی‌فایده‌اند.
وی گفت: برای برقرای صلح و تضمین خروج کامل نیروهای اشغالگر از هر وجب از خاک غزه، باید مصمم شویم تا:
- تمام ابزارهای سیاسی، اقتصادی و حقوقی، اعم از تحریم‌ها، بایکوت‌ها یا فشار هماهنگ بین‌المللی را بسیج کنیم؛
- پاسخگویی در تمام سطوح، در هر دادگاهی، علیه تمام کسانی که در جنایات جنگی و نسل‌کشی در فلسطین دست دارند یا آن را ممکن ساخته‌اند را پیگیری نماییم.
- همه روابط با قاتلان خواهران و برادرانمان در غزه، که امروز رویای مضحک «اسرائیل بزرگ» را در سر خود می‌پرورانند را فورا قطع کنیم. این واقعیت ثابت شده است که مماشات در گذشته نتیجه‌ای نداده و در آینده نیز نخواهد داد.
وی بیان کرد: ما باید همچنین با همدستی دولت‌هایی که رژیم اشغالگر را مسلح می‌کنند، از این رژیم در برابر محکومیت بین‌المللی محافظت و عدالت را وتو می‌کنند، مقابله کنیم. آنها فرسنگ‌ها با بیطرفی فاصله دارند، هرچند بیطرفی در برابر جنایت نیز بیطرفی نیست، بلکه همدستی است.
تراژدی غزه تنها به مسلمانان مربوط نمی‌شود
وزیر خارجه خاطرنشان کرد: صادقانه امیدوارم این نشست به عنوان اجتماعی فراتر از سخنرانی‌ها و وعده‌ها در حافظه تاریخ بماند. اجازه دهیم روزی باشد که جهان اسلام از یک شاهد منفعل به اراده‌ای قاطع و از سکوت به رهبری قدرتمند تبدیل شد. روزی باشد که عدالت را بر ترس، وحدت را بر تردید و انسانیت را بر سیاست ترجیح دادیم.
وی گفت: همچنان بیایید به یاد داشته باشیم که تراژدی غزه تنها به مسلمانان مربوط نمی‌شود. این آزمونی برای وجدان جهانی است. از این‌رو، از همه ملت‌ها، فارغ از مذهب یا جغرافیا، می‌خواهیم در طرف انسانیت، عدالت و کرامت؛ یعنی در طرف درست تاریخ بایستند. عراقچی در پایان عنوان کرد: تاریخ تأخیر را نخواهد بخشید، غزه نمی‌تواند منتظر بماند. زمان اقدام اکنون است.
تأکید عراقچی و فرحان بر تقویت همکاری‌ها در زمینه‌های مختلف
عراقچی در ادامه رایزنی‌هایش در جده و در حاشیه نشست فوق‌العاده وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی که به منظور بررسی وضعیت فلسطین و بحران انسانی در غزه در جده در حال برگزاری است، ظهر روز دوشنبه سوم شهریورماه با فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان سعودی دیدار و گفت‌وگو کرد.
وزیران امور خارجه ایران و عربستان در این دیدار، ضمن مرور آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه وضعیت نگران‌کننده در غزه و ادامه جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین، بر ضرورت هماهنگی بیشتر کشورهای اسلامی برای توقف فوری تجاوزات، ورود کمک‌های بشردوستانه و مقابله با پروژه‌های خطرناک اشغالگرایانه این رژیم تأکید کردند.
در این دیدار همچنین آخرین تحولات روابط دوجانبه ایران و عربستان سعودی مورد بحث و ارزیابی قرار گرفت. دو طرف با ابراز خرسندی از مسیر مثبت تعاملات اخیر، بر لزوم تداوم رایزنی‌ها و تقویت همکاری‌ها در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، امنیتی و منطقه‌ای تأکید کردند.
عراقچی و فرحان همچنین نقش مهم همکاری‌های ایران و عربستان را در تقویت ثبات منطقه‌ای و شکل‌دهی به یک نظم مبتنی بر گفت‌وگو، احترام متقابل و عدم مداخله در امور داخلی کشورها مورد تأکید قرار دادند.
دیدار عراقچی با همتای ترکیه‌ای در جده
عراقچی وزیر امور خارجه ایران که برای شرکت در نشست فوق‌العاده وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در جده حضور دارد روز دوشنبه سوم شهریورماه با هاکان فیدان همتای ترکیه‌ای خود دیدار و گفت‌وگو کرد. وی همچنین در ادامه رایزنی‌های خود در حاشیه این نشست با بدر عبدالعاطی، محمد اسحاق‌دار، عبداللطیف بن راشد الزیانی، فؤاد حسین و محمد حسن وزرای خارجه مصر، پاکستان، بحرین، عراق و مالزی دیدار و درباره اوضاع غزه و همچنین مناسبات دوجانبه به گفت‌وگو پرداخت.
سفیر ایران در روسیه گفت: اسرائیل در منطقه از طرف غرب می‌جنگد و دقیقاً به همین دلیل آنها جنایات علیه بشریت را نادیده می‌گیرند و محکوم نمی‌کنند.
کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه در مصاحبه با خبرگزاری «تاس»، یادآور شد که کشورهای غربی که همواره ادعای دفاع از حقوق بشر را دارند، هیچ‌گاه اسرائیل را به دلیل «جنایات ضدبشری» که این رژیم علیه مردم بی‌پناه نوار غزه مرتکب می‌شود، محکوم نکرده‌اند.
به گزارش مهر، وی گفت: ما می‌دانیم که اسرائیل به تنهائی نمی‌تواند هیچ جنگی به راه اندازد. قدرت‌های غربی به آن کمک می‌کنند. این یک جنگ نیابتی است و اسرائیل در منطقه از طرف غرب می‌جنگد و دقیقاً به همین دلیل آنها جنایات علیه بشریت را نادیده می‌گیرند و محکوم نمی‌کنند. آنها همیشه درباره حقوق بشر صحبت می‌کنند، در حالی‌که آنچه اکنون در نوار غزه رخ می‌دهد، نمونه‌ای بسیار آشکار از نقض آن است.
به گفته سفیر ایران، اسرائیل در غزه «با مردم بی‌دفاع و بی‌گناه» می‌جنگد. جلالی تأکید کرد که «ایران، غزه نیست» و گزارش‌ها درباره احتمال آماده‌سازی عملیات جدید اسرائیل علیه ایران را «صرفاً گمانه‌زنی برخی رسانه‌ها» ارزیابی کرد. وی همچنین با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی مخالف جنگ است، اما در صورت حمله آماده پاسخ قاطع به آن خواهد بود یادآور شد: در جریان جنگ ۱۲ روزه نیز همین اتفاق افتاد. اگر در اسرائیل خسارت‌های جدی وارد نشده بود، آنها پیشنهاد آتش‌بس نمی‌دادند.
جلالی از تمایل ایران برای واردات گاز از روسیه خبر داد
سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه در این مصاحبه همچنین اعلام کرد که تهران امیدوار است عرضه گاز روسیه از طریق خاک جمهوری آذربایجان به‌زودی آغاز شود، چرا که تقریباً تمامی مسائل با شرکت «گازپروم» حل‌وفصل شده است. کاظم جلالی در پاسخ به سؤالی در این‌باره توضیح داد: امیدواریم این کار در آینده نزدیک محقق شود. ما در حال انجام مذاکراتی با شرکت «گازپروم» روسیه هستیم و تقریباً همه مسائل حل شده است. البته هنوز لازم است درخصوص قیمت به تفاهم برسیم. اگر این موضوع نیز حل شود، روند واردات گاز به زودی آغاز خواهد شد. سفیر ایران همچنین اعلام کرد که پرداخت با کارت‌های سیستم پرداخت روسی «میر» در سراسر خاک ایران تا پایان سال ۲۰۲۵ امکان‌پذیر خواهد شد. وی در پاسخ به سؤالی درباره مکان استفاده از کارت‌های «میر» در ایران توضیح داد: در حال حاضر برنامه داریم پرداخت را برای کل کشور قابل استفاده کنیم. ما تاکنون سه مرحله را پشت سر گذاشته‌ایم و تنها یک مرحله باقی مانده است. این مرحله را نیز تا پایان ۲۰۲۵ اجرا خواهیم کرد.
رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه گفت: ایران در برابر تلاش اروپا برای فعال‌سازی مکانیزم اسنپ‌بک دست‌بسته نخواهد بود و در صورت ادامه فشارها، تصمیمات سختی اتخاذ می‌کند.
سعید خطیب زاده رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه در مصاحبه با نشریه فرانکفورتر آلگمایته آلمان گفت: ما همه انگشت‌ها را روی ماشه خواهیم داشت.
به گزارش مهر، مشروح این گفت‌وگو به شرح زیر است؛
*آقای معاون وزیر، دو گردشگر دوچرخه‌سوار آلمانی در حال حاضر در ایران زندانی هستند. اتهام آنها چیست؟
یکی از آنها متهم است که با سرویس‌های اطلاعاتی خارجی همکاری کرده است، البته تا جایی که من می‌دانم نه با آلمانی‌ها. نکته مهم این است که سفارت شما دسترسی کنسولی به او دارد. باید بدانید که سرویس‌های اطلاعاتی خارجی، از جمله اسرائیلی‌ها، به‌طور گسترده خارجی‌ها را جذب می‌کنند تا به ایران فرستاده شوند. متأسفانه آنها از شهروندان کشورهای دیگر سوءاستفاده می‌کنند. این بخشی از مبارزه‌ای است که علیه ایران در جریان است. بخش بزرگی از آن نیز جنگ اطلاعاتی است.
*اما اتهاماتی که شما به آن اشاره می‌کنید، تنها پس از جنگ با اسرائیل مطرح شد، مدت‌ها بعد از محکومیت «مارک.ک» به دلیل ورود غیرقانونی به یک منطقه.
تصاویری که در دستگاه‌های یکی از این زندانیان کشف شد نشان می‌دهد مراکز مهم نظامی و اطلاعاتی را تحت نظر داشته است.
*شخص دوم، «لِنارت مونترلوس» ۱۹ ساله، که تابعیت آلمانی-فرانسوی دارد، به ارتکاب جرمی نامشخص متهم است. محل نگهداری او برای مدت دو ماه به سفارت اطلاع داده نشد، که با کنوانسیون وین در روابط دیپلماتیک سازگار نیست.
من از جزئیات این پرونده اطلاعی ندارم. اما مطمئن هستم ایران همیشه به این کنوانسیون پایبند بوده است. من مطمئنم که سفارت از محل نگهداری او اطلاع دارد و دسترسی به او دارد.
*آلمان، فرانسه و بریتانیا قصد دارند طی چند روز آینده مکانیسم «اسنپ‌بک» را فعال کنند که تحریم‌های معلق‌شده سازمان ملل علیه ایران را بازمی‌گرداند. آنها شش ماه مهلت به ایران داده‌اند، اما پاسخی از تهران دریافت نکرده‌اند. چرا؟
ما معتقدیم اروپایی‌ها هیچ حقی برای فعال‌سازی این ماده که در برجام (توافق هسته‌ای ۲۰۱۵) گنجانده شده، ندارند. این موضوع در بیانیه‌های رسمی چین و روسیه هم روشن است. فراتر از مسائل حقوقی، در خود اروپا این برداشت وجود دارد که اروپایی‌ها از زمان روی کار آمدن رئیس‌جمهور ترامپ، در موضوعات مهم بین‌المللی از جمله پرونده ایران، به‌طور فزاینده‌ای اهمیت خود را از دست داده‌اند. به نظر می‌رسد آنها می‌خواهند از این کارت «اسنپ‌بک» به‌عنوان اهرم فشار بر ایران و آمریکا استفاده کنند تا دوباره مهم جلوه کنند. اما در واقع، با این کار بیشتر بی‌اهمیت می‌شوند، زیرا آخرین کارت خود را بی‌جا مصرف می‌کنند. ایران اروپایی‌ها را به عنوان میانجی می‌دید. متأسفانه نشان دادند که توان این نقش را ندارند. اعمال فشار بر ایران یک اشتباه است، زیرا ایران را مجبور به تصمیمات سخت خواهد کرد.
*چه تصمیماتی؟ گزینه‌های زیادی روی میز است.
ایران تهدید کرده که از معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای خارج می‌شود. آیا نمی‌ترسید این کار اسرائیل را به حمله‌ای دیگر تشویق کند؟
آمریکا و اسرائیل به مراکز اعلام‌شده‌ای حمله کردند که تحت کنترل و بازرسی دائمی بودند. پس واضح است که موضوع نگرانی آنها فعالیت‌های صلح‌آمیز ایران یا عضویت در معاهده عدم اشاعه نبود. موضوع آینده سیاست جهانی و نظم خاورمیانه و تحقق آنها آن‌طور که آنها می‌خواهند، است. موضوع نگرانی از مذاکره هم نبود چرا که ما در میانه مذاکرات بودیم که حمله کردند. ما تا چند ساعت قبل از آغاز تجاوز، پیام‌های غیرمستقیم با آقای ویتکوف (نماینده ویژه آمریکا) رد و بدل کردیم. این یعنی آنها همزمان که با ما صحبت می‌کردند، عملیات نظامی را از قبل برنامه‌ریزی کرده بودند.
*برای روشن شدن: شما پس بنابراین هرگونه تمدید اسنپ‌بک را رد می‌کنید؟
ما این اقدام احتمالی برای فعال‌سازی اسنپ‌بک را ادامه تجاوز علیه ایران می‌دانیم. وقتی دولت جدید ایران آغاز به کار کرد، ما اروپایی‌ها را به مذاکره برای احیای برجام دعوت کردیم. آنها گفتند: صبر کنیم ببینیم در ایالات متحده چه می‌شود. بعد از انتخابات آمریکا گفتند: ببینیم اولویت‌های ترامپ چیست. آنها به ما گفتند: «ما نمی‌خواهیم او را تحریک کنیم.» و حالا پس از این‌همه انتظار، در استانبول و پس از حمله نظامی به ایران، اروپایی‌ها به ما می‌گویند: لطفاً بروید و با آمریکایی‌ها صحبت کنید.
*این یکی از سه شرط برای تعویق اسنپ‌بک است.
ما نیازی نداریم اروپایی‌ها این را به ما بگویند. آیا واقعاً این همان نقشی است که اروپایی‌ها می‌خواهند برای خود تعریف کنند؟ به جای این، آنها باید – به‌عنوان هماهنگ‌کنندگان برجام – پیشنهادها و راهکارهای مشخصی به واشنگتن و تهران ارائه دهند. نمی‌توانند به‌سادگی بگویند با آمریکایی‌ها مذاکره کنید، به‌ویژه وقتی آنها آماده مذاکره واقعی و نتیجه‌محور نیستند.
چه پیام‌هایی هم‌اکنون از واشنگتن دریافت می‌کنید؟ ترامپ آشکارا تمایلی به ادامه مذاکرات نشان نمی‌دهد. او می‌گوید تأسیسات هسته‌ای ایران نابود شده‌اند.
ما پیام‌ها را به‌صورت غیرمستقیم دریافت می‌کنیم. اما این حمله وضعیت را از بسیاری جهات تغییر داده است. نمی‌توان به‌سادگی به میز مذاکره بازگشت، به‌ویژه وقتی مطمئن نیستیم آنها از مذاکرات جدید به‌عنوان بهانه‌ای برای جنگ دیگر استفاده نکنند.
*شما پس تضمین‌های امنیتی می‌خواهید؟
ما دو چیز می‌خواهیم. نخست اینکه مذاکرات باید نتیجه‌محور باشند. دوم اینکه در طول مذاکرات خصومت‌ها متوقف شوند.
ایران تأکید دارد که طبق معاهده عدم اشاعه، حق غنی‌سازی اورانیوم دارد. آمریکا می‌گوید نباید هیچ غنی‌سازی صورت گیرد. آیا راه خروجی از این بن‌بست می‌بینید؟
ایران نمی‌پذیرد که استثنای حقوق بین‌الملل باشد. اگر آمریکا بر «غنی‌سازی صفر» اصرار کند، مقاومت شدیدی خواهد بود. اما اگر می‌خواهند مطمئن شوند ایران هرگز سلاح هسته‌ای تولید نخواهد کرد، در این‌باره می‌توان درباره خیلی چیزها گفت‌وگو کرد. اگر دوباره به مذاکرات بازگردیم، صرفاً یک مذاکره مسلح خواهد بود. ما همه انگشت‌ها را روی ماشه خواهیم داشت، زیرا به طرف مقابل اعتماد نداریم. ما دلایل کافی برای بدبینی به نیت‌های آنها داریم.
پیشنهادی مطرح شده که ایران حق غنی‌سازی را برای خود محفوظ بدارد اما برای مدتی معین از آن استفاده نکند. آیا این یک گزینه است؟
مهم این است که حق غنی‌سازی مورد استفاده قرار گیرد، هرچند سطح و نحوه اجرا و جزئیات قابل مذاکره است.
*آیا وزیر خارجه عراقچی هنوز با نماینده ویژه آمریکا، استیو ویتکوف، تماس مستقیم دارد؟
نمی‌دانم در روزهای اخیر این تماس برقرار بوده یا نه. اما آنها وقتی لازم بود، در تماس بودند. آن کانال مستقیم وجود داشت و در صورت نیاز، هنوز هم این امکان وجود دارد.
*صدراعظم آلمان، فریدریش مرتس، گفته است اسرائیل کارهای کثیف متحدانش در ایران را انجام می‌دهد. نظر شما چیست؟
من مطمئنم او به نام ملت پرافتخار آلمان سخن نمی‌گوید. مطمئنم صدراعظم شما وقتی تنها در دفترش نشسته است، از اینکه در کنار رژیم نسل‌کش اسرائیل ایستاده و این نقض فاحش حقوق بین‌الملل یعنی حمله به ایران و تأسیسات هسته‌ای آن را حمایت کرده، شرمنده است. مطمئنم هیچ آلمانی‌ای نمی‌پذیرد که صدراعظم، قتل و کشتار ایرانیان بی‌گناه را «کار کثیفی» بنامد که اسرائیل برای وی انجام می‌دهد. به نظر می‌رسد صدراعظم فریب استدلال‌های نادرست اسرائیل مبنی بر اینکه ایران در آستانه فروپاشی قرار دارد، را خورد و این حرف را زد.