محمدحسین حمزه

برجام طبق متن آن، چندروزی است که به پایان رسیده است، اگرچه این توافق هسته‌ای با اجرای یک‌طرفه و تعامل یکسویه ایران و نقض عهد تاریخی غرب از ابتدا پایمال شده بود. آمریکا و تروئیکای اروپایی حتی مکانیسم ماشه را نیز در برجام گذاشتند تا با وجود اجرای تعهدات از سوی ایران و بدعهدی غرب، ابزار قانونی برای شرارت داشته باشند و سرانجام آخرین خیانت خود را مرتکب شدند و این مکانیسم را نیز فعال کردند. سال 1392 در شرایطی که ایران اسلامی با اقدامات درون‌زا و به‌کارگیری ظرفیت‌های ملی، از سقف تحریم‌ عبور کرده بود، طیف موسوم به اعتدال- اصلاحات، مقاومت فعال و موفق ملت ایران در برابر فشار خارجی را به دام مذاکره با آمریکا انداخت و با جا زدن آن به عنوان رژیمی اهل تعامل، مدعی شد به واسطه توافق با غرب، تحریم رفع و رونق اقتصادی فراهم می‌شود.
سیگنال‌های غلط به افکار عمومی و کشورهای مقابل، مانند جمله «خزانه خالی است»، منوط کردن آب خوردن مردم، اشتغال و محیط‌زیست به مذاکره و توافق هسته‌ای، آنچنان ایران را محتاج توافق نشان داد که وب‌سایت رادیو دولتی فرانسه همان سال 92 نوشت: «ارزیابی غرب از دولت روحانی، تعامل با فروشنده بدهکار و مشتاقی است که خود را ناگزیر از فروش حقوق ملی می‌بیند. طبق این جمع‌بندی اگر خریدار صبور باشد، فروشنده قیمت را کمتر خواهد کرد.»
ریچارد نفیو، معمار اصلی تحریم‌های فلج‌کننده نیز در کتاب «هنر تحریم‌ها»، تأکید می‌کند؛ «وقتی یک کشور اعتراف می‌کند که مشکل تحریم دارد، تقریباً نیمی از کار انجام شده. اساساً این نوع اعتراف، دشواری‌های خاصی برای هر دولت دارد چراکه به دشمنانش نشان می‌دهد آسیب‌پذیری‌هایی که آنها دنبالش بودند، کاملاً نمود پیدا کرده ‌است.»
در همان سال، مقتدای انقلاب بارها و بارها عدم خوشبینی خویش به مذاکره با آمریکا را صراحتاً اعلام کردند که در این نوشتار، مجال ذکر همه آنها نیست اما به عنوان نمونه، ایشان اول فروردین 92 در حرم مطهر رضوی بیان داشتند: «آمریکائی‌ها مرتب از راه‌های گوناگون به ما پیغام می‌دهند که بیایید درباره‌ مسئله‌ هسته‌ای گفت‌وگو کنیم؛ هم به ما پیغام می‌دهند، هم در تبلیغات جهانی‌شان این را مطرح می‌کنند. مسئولین بلندپایه و مسئولین میانی آمریکا بارها و بارها می‌گویند بیائید در کنار گفت‌وگوهای ۱+ ۵ که درباره‌ مسائل هسته‌ای بحث می‌کنند، آمریکا و جمهوری اسلامی دو به دو، درباره‌ مسئله‌ هسته‌ای ایران بحث کنند. من به این گفت‌وگوها خوشبین نیستم. چرا؟ چون تجربه‌های گذشته‌ ما نشان می‌دهد که گفت‌وگو در منطق حضرات آمریکائی به این معنی نیست که بنشینیم تا به یک راه‌حل منطقی دست پیدا کنیم- منظورشان از گفت‌وگو این نیست- منظورشان از گفت‌وگو این است که بنشینیم حرف بزنیم تا شما نظر ما را قبول کنید! هدف، از اول اعلام شده است؛ باید نظر طرف مقابل قبول شود. لذا ما همیشه اعلام کردیم و گفتیم که این، گفت‌وگو نیست؛ این، تحمیل است و ایران زیر بار تحمیل نمی‌رود. من به این اظهارات خوشبین نیستم، اما مخالفت هم ندارم.»
28 اسفند 92 نیز ایشان در دیدار مردم آذربایجان‌شرقی خاطرنشان کردند: «بعضی از مسئولین و دولتمردان- دولتمردان آن دولت، بعد هم دولتمردان این دولت- فكر می‌كنند در قضیّه‌ هسته‌ای ما با آمریكایی‌ها مذاكره كنیم [تا] موضوع حل بشود؛ گفتیم خیلی‌خب، اصرار دارید شما، در این موضوعِ بالخصوص بروید مذاكره كنید؛ ولی در همان سخنرانی اوّل امسال گفتم من خوشبین نیستم؛ مخالفتی نمی‌كنم امّا خوشبین نیستم.»
قوی شدن است که جلوی فشار دشمن را می‌گیرد
رهبر حکیم انقلاب معتقدند قوی شدن است که جلوی فشار دشمن را می‌گیرد. به این ترتیب «ملّت ایران باید خود را قوی کند؛ این حرف من است. حرف، درباره‌ اقتدار ملّی‌ ‌است. من عرض می‌کنم به ملّت عزیزمان که اگر ملّتی ‌قوی نباشد و ضعیف باشد، زور خواهد شنفت، به او زور می‌گویند؛ اگر ملّتی قوی نباشد، باج‌گیران عالَم از او باج می‌گیرند، از او باج ‌می‌خواهند؛ اگر بتوانند به او اهانت می‌کنند؛ اگر بتوانند زیر پا او را لگد می‌کنند. طبیعت دنیایی که با افکار مادّی اداره می‌شود، همین است؛ ‌هرکه احساس قدرت بکند، نسبت به کسانی که در آنها احساس ضعف می‌کند، زورگویی خواهد کرد؛ چه نسبت به فرد، چه نسبت به ‌ملّت.‌» (اول فروردین 93 بیانات رهبر انقلاب در حرم مطهر رضوی)
ترویج اعتماد به آمریکا در حالی‌که داعش را تا نزدیک مرزهای ایران آورده بود
دولت وقت در حالی اعتماد به آمریکا را ترویج و این رژیم تروریست را حلال مشکلات جا می‌زد که حریف داعش را تا نزدیک مرزهای ایران آورده بود و سیگنال جنگ می‌فرستاد. طیف اصلاح‌طلب رویکرد خسارت‌بار اعتماد به دشمن، توافق به هر قیمت، اجرای توافق به هر قیمت و حفظ توافق به هر قیمت را در مذاکرات هسته‌ای در پیش گرفت و توافقی فاقد توازن تعهدات و فاقد تضمین را که در آن امتیازات هسته‌ای یکجا و نقد در مقابل وعده‌های واهی و پوچ واگذار شد، امضا کرد. حتی تعهدات ایران پیشدستانه اجرا شد اما حریف در روز اول اجرای برجام، با تحریم‌های ضدایرانی، آن را نقض کرد. برجامی را که بیشتر ماحصل دیکته نوشتن بوده تا مذاکره، متن مقدس نمایاندند و سیل برچسب‌ها و اهانت‌ها را به سوی منتقدان سرازیر کردند. دولت وقت همواره با توجیه عهدشکنی و خباثت دشمن، پالس امتیازگیری حداکثری را به آمریکا و اروپا داد و آنها اطمینان یافتند که پایمال کردن برجام بدون هزینه است. توافق هسته‌ای مدام از سوی طرف غربی نقض می‌شد اما اصلاح‌طلبان، جبهه خودی و منتقدان را مقصر جا می‌زدند. به همین دلیل دشمن وقتی دید، اصلاح‌طلبان، ایران را درمانده از تحریم جا می‌زنند و غرب را تبرئه می‌کنند، تحریم را برای امتیازگیری بیشتر، افزایش داد. دست‌اندرکاران برجام همزمان به شروط 9گانه رهبر انقلاب درباره برجام عمل نکردند؛ «من چقدر در طول مذاکرات [هسته‌ای] گفتم که آمریکایی‌ها بدعهدند، دروغگویند، پای حرفشان نمی‌ایستند؛ حالا ملاحظه می‌کنید! امروز آن کسی که دارد می‌گوید آنها بدعهدند دیگر من [فقط] نیستم؛ مسئولین محترم کشور، خود مذاکره‌کنندگان ما که این‌همه زحمت کشیدند، می‌گویند.» (12 آبان 95 در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان) رهبر انقلاب هشدارهای لازم را داده و حقیقت دشمنی آمریکا را گوشزد کرده بودند؛ «هم به مسئولین در جلسات خصوصی، هم در جلسات عمومیِ این‌جا گفتم که [اگر] شما در قبال مسئله‌ هسته‌ای عقب‌نشینی کنید، مسئله‌ شما با آمریکا تمام می‌شود؟» (28 مهر 1395 بیانات رهبر انقلاب در دیدار نخبگان علمی جوان)
ظریف: اروپایی‌ها به هیچ‌یک از یازده تعهد برجامی خود عمل نکردند
پس از خروج آمریکا از برجام، ایران را معطل اروپا کردند که تنها خاصیت وقت‌‎کشی اروپایی‌ها برای مهار ایران توانمند را داشت. به تصریح محمدجواد ظریف، اروپایی‌ها به هیچ‌یک از یازده تعهد برجامی خود عمل نکردند. رهبر انقلاب در همین مقطع بی‌اعتمادی خود به اروپا را نیز خاطرنشان کردند.
اگر تمام شبکه معارضان خارجی نظام هم تقلا می‌کردند نمی‌توانستند این‌گونه آسیب‌ بزنند
دولت 2 سال و 9 ماه معطل اروپا مانده بود و طرف غربی حاضر نشد حتی به وعده‌هایی نظیر کانال‌های مالی اینستکس و اس‌پی‌وی که مبادله پول نفت فروخته شده ایران به دیگر کشورها با غذا و دارو بود، جامه عمل بپوشاند. 
در همه این مراحل، بدعهدی آمریکا و اروپا در برجام از سوی آنان توجیه و رفو ‌شد. ایران را مقصر وضعیت و درمانده از تحریم جا ‌زدند و با این خطا، آمریکا را به تحریم بیشتر تشویق کردند. همچنین، با رها کردن بخش مسکن، حذف کارت سوخت، حراج کردن ذخایر طلا و ارز، به تعطیلی کشاندن صدها کارخانه، عدم اصلاح ساختار بودجه و دپوی کالاهای اساسی در گمرکات و بنادر به پای اقتصاد قفل زدند. در نتیجه هم مشوق و پُل تحریم آمریکا شدند و مسبب تحریم خارجی بیشتر، هم در داخل، خودشان تحریمگر شدند و عامل تحریم داخلی ویرانگر. رفتاری که دشمن را به محفوظ نگه داشتن تحریم‌ها و افزایش آن کشاند تا این طیف در داخل بگوید؛ باید منابع قدرت خود را به دشمن واگذار کنیم تا تحریم نباشد! 
آنها با همین غرض، چنان فرصت‌سوزی به کشور تحمیل کردند که رکورد‌های تورم و رکود و ضریب جینی شکسته شد. 
8 سال فرصت کارآفرینی و رونق هدر‌رفت و هجدهمین اقتصاد بزرگ دنیا شش رتبه تنزل پیدا کرد. کشور را از رشد و تعالی محروم کردند و دچار عقبگرد ساختند. شاید اگر تمام شبکه معارضان خارجی نظام هم تقلا می‌کردند، نمی‌توانستند این‌گونه آسیب‌ بزنند.
آنها نه‌تنها به دموکرات‌های آمریکا خدمت و اوباما را مؤدب و منجی وانمود کردند؛ بلکه برای ستاد انتخاباتی ‌ترامپ هم پادویی و مذاکره مجدد را تجویز کردند. آن هم در شرایطی که او به دنبال القای تسلیم ایران بود و به چنین برگ برنده‌ای نیاز داشت. اینکه نشان دهد ایران با وجود لگدمال شدن برجام مذاکره را پذیرفته است.
همزمان با روی کار آمدن بایدن و حتی پیش از آن نیز ایران را ضعیف و بدهکار جا زدند و اعتماد به دموکرات‌ها را ترویج کردند و این در شرایطی بود که مقامات آمریکا بارها اعلام کردند زمانی به برجام بازمی‌گردند که ایران بر سر توان موشکی و نفوذ منطقه‌ای خود معامله کند و دست از آنها بردارد. آمریکا در هر سه دوره اوباما- ترامپ- بایدن برجام را پایمال کرد و متأسفانه دولت ظرفیت‌های داخلی و فرصت‌های ملی برای شکوفایی و رونق اقتصادی را معطل برجام گذاشت و حتی با سوءمدیریت، ضریب اثربخشی به تحریم داد.
هر زمان که همه یکصدا و متحد باید‌ گریبان آمریکا و اروپا را بابت گستاخی می‌گرفتند، مدعیان اصلاحات در داخل آمریکا را مبرا کردند و مانع رسیدن ایران به حقوق خود شدند. در واقع آنها همواره جنگ و دعوا را به داخل کشاندند، در حالی ‌که غرب حتی دارو را تحریم کرده و حاضر به برداشتن تحریم نبوده و نیست.
اروپا در برجام، شرافت خود را فروخت
برخی اعترافات حامیان و دست‌اندرکاران برجام درباره این خسارت محض بدین شرح است؛
- ایران، برجام را داستانی موفق نمی‌‌داند؛ چون از آن بهره‌‌مند نشده و تحریم‌‌ها برداشته نشده. نتیجه پایبندی به برجام، فقط تحریم‌‌های جدید بود.
- 20 ماه پس از برجام، نمی‌توانیم حتی یک حساب بانکی در لندن افتتاح کنیم.
- اعتراف می‌کنم اعتمادم به جان کری اشتباه بود. براساس توافقی که کردیم، استراتژی خود را کنار گذاشتیم. ما نباید براساس حرف این بابا عمل می‌‌کردیم.
- قادر نیستیم از پول‌‌‌های خود در خارج استفاده کنیم؛ آمریکا به تعهداتش عمل نکرد. تقریباً هیچ‌چیز از برجام، عاید ما نشده است.
- آمریکایی‌ها نه یک دبه، بلکه دبه ‌‌های زیادی در آورده و از روز نخست، دبه کردند. 
- اوباما به برجام عمل نکرد. مصوباتِ خلاف برجام، در دوره او آمد.
- اشتباه کردیم به حرف کری اعتماد کردیم؛ وزیر خارجه و خزانه‌‌داری آمریکا به ما گفته بودند اگر قانون داماتو به سنا برود، جلوی آن را می‌گیریم؛ عدم اجرای آیسا، جزو توافق بود و تصویب آن، نقض برجام است.
- اروپا در برجام، شرافت خود را فروخت.
- تلاش ‌های ایران برای بازگشت به سیستم مالی جهانی با موانع جدی روبه‌‌رو شده و بانک‌های ما به دلیل تحریم‌‌ها نتوانسته‌‌اند به منابع مالی خود دسترسی پیدا کنند. این، نقض تعهدات آمریکاست. فرمان اجرائی که برخی تحریم ‌های لغو شده را مجدداً برقرار کرده، نقض صریح برجام است.
- آمریکا و اروپا هرگز به تعهدات خود عمل نکردند. مردم ایران هیچ بهره‌‌ای از برجام نبرده‌‌اند. ایران نه‌‌تنها به تعهدات خود وفادار بوده، بلکه در برخی زمینه‌‌ها حتی بیش از آنچه خواسته شده، عمل کرده. اما التزام یکطرفه، موجب بهبود وضعیت نشده و مردم ایران، هیچ بهره ملموسی نبرده‌‌اند. آمریکا با نقض تعهدات، از صدور مجوز برای ایرباس و بوئینگ خودداری می‌‌کند.
پیامدهای سنگین برجام
تعطیلی 8 هزار کارخانه و واحد تولیدی، 8 پله سقوط اقتصادی ایران، تعطیلی، تعلیق و یا اوراق کردن 95درصد فناوری هسته‌ای، خارج کردن حدود ده هزار کیلوگرم اورانیوم غنی شده از کشور، رکوردهای تورمی، برباد‌رفتن ظرفیت‌های رشد اقتصادی، سه برابر شدن تحریم، ضربه اساسی به صنعت هسته‌ای، افزایش تهدید، فشار و ترور، از پیامدهای برجام و رویکرد خطای دولت اصلاحات- اعتدال در جا زدن دشمن به عنوان دوست و منجی اقتصادی بود. این در حالی است که «اساساً حیات یک ملّت و بالندگی یک ملّت، وابسته به این است که مؤلّفه‌های قدرت و عناصر قدرت را در خود تقویت کند و آنها را در ‌جای لازم و بهنگام، مورد بهره‌برداری و استفاده قرار بدهد‌.‌» ‌(9 تیر 1397 بیانات رهبر انقلاب در مراسم دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه امام حسین (علیه‌السلام))
سربرآوردن عقلانیت و اقتدار در سیاست‌خارجی با روی کار آمدن دولت مردمی شهید رئیسی در آن سو، با روی کار آمدن دولت مردمی شهید رئیسی و سربرآوردن عقلانیت و اقتدار در سیاست‌خارجی و به‌کارگیری فرصت‌ها و ظرفیت‌های ملی، دستاوردهای خیره‌کننده‌ای از جمله احیای 8 هزار کارخانه، رشد 5درصدی اقتصادی، زنده شدن تجارت خارجی ایران، پیوستن ایران به پیمان‌های همکاری شانگهای و بریکس، کاهش تورم و کاهش رشد نقدینگی حاصل شد و ثابت و آشکار گشت که عمل به «راهبرد ایران قوی» که همواره از سوی حکیم متأله انقلاب تأکید می‌شود، راهگشا و معجزه‌آفرین است. در همین راستا؛ «باید سعی ‌کنیم قوی بشویم؛ این تأکید و تکرار و اصرار این حقیر برای اینکه کشور باید قوی بشود به ‌خاطر این است. باید دشمن را مأیوس کرد. ‌بحمدالله ملّت با معنویّت، با کمک الهی، با هدایت الهی، در خدمت انقلابند، پشت سر انقلابند، پشت سر نظامند، کمک می‌کنند. عوامل ‌خوبی داریم، نهادهای مؤثّر و بسیار مفیدی داریم، روزبه‌روز رشحات انقلاب در خارج از مرزهای کشور بیشتر بُروز می‌کند‌.» (22 دی 1401 بیانات رهبر انقلاب در دیدار مداحان اهل‌بیت علیهم‌السلام)
مشکل دشمن این حقیقت است که جمهوری اسلامی در حال پیشرفت و تعالی است
امروز در حالی‌ که دولت چهاردهم با تکرار رویکرد مغلوط دولت روحانی و به‌کار بستن رویکرد مذاکره و توافق و تنازل نابجا تلاش کرد دشمن را به انجام تعهدات خود بازگرداند، شرارت دشمن و تحمیل جنگ را شاهد بود. مشکل دشمن با ایران اساساً موضوع هسته‌ای نیست و از دیدگاه رهبر معظم انقلاب مشکل آنها این حقیقت است که جمهوری اسلامی در حال پیشرفت و تعالی است؛ «کشور را باید قوی کنیم. تقویت کشور متوقف است بر استفاده‌ از همه‌ ظرفیت‌ها و توانایی‌هایی که ما در داخل کشور و در بیرون ‌کشور داریم. توجه بکنیم که ظرفیت‌های ما و توانایی‌های ما، فقط آن چیزهایی نیست که ما در داخل داریم؛ ما در بیرون کشور هم ‌ظرفیت‌های مهمی داریم؛ طرفدارانی داریم، عمق راهبردی داریم؛ در منطقه، در کشور؛ بعضی به‌خاطر اسلام، بعضی به‌خاطر زبان، بعضی ‌به‌خاطر مذهب شیعه؛ اینها عمق راهبردی کشور هستند؛ اینها جزو توانایی‌های ما هستند؛ از همه‌ این توانایی‌ها باید استفاده کنیم. ‌فقط هم در منطقه نیست، ما در آمریکای‌لاتین عمق راهبردی داریم، در قسمت‌های مهمی از آسیا عمق راهبردی داریم، امکاناتِ استفاده ‌داریم؛ از اینها بایستی استفاده کنیم، اینها کشور را قوی خواهد کرد.»‌ (13 شهریور 1393 بیانات رهبر انقلاب در دیدار با اعضاى مجلس خبرگان رهبرى)
مذاکره با آمریکا بن‌بست محض است
به همین قرار، رهبر انقلاب شامگاه سه‌شنبه اول مهرماه در شرایطی که اصلاح‌طلبان ضمن بی‌اعتنایی به خسارت‌های برجام در حالی که میز مذاکره با نقشه مشترک آمریکا و رژیم صهیونیستی بمباران شده، در حال تزیین مذاکره مجدد با نتایج از پیش تعیین‌شده‌ای همچون تعطیلی غنی‌سازی در ایران، واگذاری توان موشکی و نفوذ منطقه‌ای بودند؛ در سخنانی تاریخی و راهگشا، این توطئه داخلی و خارجی را شکست دادند. ایشان با اشاره به خلف‌وعده آمریکا در رفع تحریم‌ها، خروج آن از برجام و به تعبیر رایج پاره‌کردن برجام با وجود انجام شدن تعهدات ایران، گفتند: طرف مقابل این‌گونه است و اگر با او مذاکره و درخواست‌هایش را قبول کنید باعث تسلیم و ضعف کشور و نابودی شرف ملت می‌شود و اگر هم نپذیرفتید دوباره همان دعوا و تهدیدهای کنونی وجود خواهد داشت. حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای تأکید کردند: مذاکره با آمریکا برای مسئله هسته‌ای و شاید مسائل دیگر، بن‌بست محض است.
راه علاج پیشرفت کشور، قوی‌ شدن است
مقتدای انقلاب به قرار همیشگیِ تأکید بر اهمیت «ایران قوی» بار دیگر تصریح کردند: «من آن چیزی که در نهایت می‌خواهم عرض بکنم، این است که راه علاج پیشرفت کشور، قوی‌ شدن است؛ باید قوی بشویم. قوی شدنِ نظامی لازم است، قوی شدن علمی لازم است، قوی شدن دولتی و ساختاری و سازمانی لازم است. باید افراد هوشمند ما، صاحب‌نظران دلسوز ما بنشینند، راه‌های تقویت کشور را پیدا کنند؛ و این راه‌ها را دنبال کنند. اگر این شد، آن وقت طرف تهدید هم نمی‌کند؛ اگر دید طرف مقابل قوی است، حتّی تهدید هم نمی‌کند. به نظر من جز این راهی وجود ندارد.» (1 مهر 1404 بیانات تلویزیونی رهبر انقلاب خطاب به ملت ایران)
دولت دکتر پزشکیان نیز برای تعامل با غرب تقلا و تلاش بسیاری کرد اما تروئیکای اروپایی به نیابت از آمریکا مکانیسم ماشه در برجام را فعال کرد. انتظار از دولت آن است که از برجام و پیامدهای سنگین همکاری و اعتماد به آمریکا عبرت بگیرد و مسیر خسارت‌بار غربگرایان را نرود. ظرفیت‌های بی‌شمار ملی را شکوفا کند و با مقاومت فعال و دیپلماسی متوازن کشور را رشد دهد. مسیری را که از ادعای «خزانه خالی» روحانی تا «رشد 5درصدی» شهید رئیسی طی شد، با نگاه کلان مشاهده کند و با پیروی از رهنمودهای حکیمانه رهبر انقلاب که کلید فتح قله‌هاست، و رهنمود «ایران قوی» آینده روشن برای کشور و ملت رقم بزند. ملت ما قوی، قادر به پیشرفت و ایجاد تحول است و «به لطف خداوند و به بركت این ایستادگی و استحكام درونی ملت ایران، جوانان، با همت‌ها و استقامت خود كشور را همانند دسته گل خواهند ساخت و آن را تبدیل به یك الگوی موفق و پیشرفته برای جهان اسلام خواهند كرد. (26 اسفند 90 بیانات رهبر انقلاب در دیدار مردم آذربایجان)