5179 - هماهنگی دیپلماسی و میدان و اهمیت شایسته‌سالاری در دولت جمهوری اسلامی ۱۴۰۳/۰۵/۱۶
هماهنگی دیپلماسی و میدان و اهمیت شایسته‌سالاری در دولت جمهوری اسلامی-بخش اول
اقتــدار ملـی همراه با دیپلماسی عزتمندانه
۱۴۰۳/۰۵/۱۶
فائقه بزاز
طبق قانون و شرع، منتخب اکثریّت که مورد تنفیذ مقام رهبری قرار می‌گیرد، رئیس‌جمهور همه ملت است و لازم است از سوی مردم و نخبگان سیاسی - اجتماعی به‌خصوص دیگر نامزدها جهت تأمین منافع ملی حمایت همه‌جانبه شود. به طور متقابل، ضروری است رئیس‌جمهور نیز از تمام ظرفیّت‌ها و استطاعت دیگر نامزدها و دیگر جناح‌ها برای پیشبرد امور کشور بهره‌برداری کند.
تکیه بر مسند ریاست جمهوری که به برکت تلاش و جهاد مردم، نخبگان دلسوز و خون هزاران شهید وطن از جمله شهید رئیسی پا گرفته جایگاهی بسیار خطیر پرمسئولیت و بسیار حساس است.
مسعود پزشکیان، 9 تیر 1403 در مراسم تحلیف در حالی سوگند خورد که کشور در شرایط خاص منطقه‌ای قرار دارد و جهان در حال تحول و پوست‌اندازی است.
دولت سیزدهم در راستای تامین منافع و اقتدار ملی گام‌های مهمی برداشته است و دولت پزشکیان با وجود امکان‌های فراوان پیش‌رو و فراهم آمدن بسیاری از زیرساخت‌های توسعه کشور در دولت شهید رئیسی می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های اجتماعی جریان انقلابی مسیر توسعه را تداوم بخشیده، با مقاومت در برابر فشارهای سهم‌خواهانه و اعمال شایسته‌سالاری در مسیر ترمیم شکاف‌های اجتماعی و اقتصادی و تنظیم به‌حق مراودات بین‌المللی جامعه را به سر منزل مقصود برساند.
ضرورت روابط اقتصادی با جهان
نهمین رئیس‌جمهور اسلامی ایران در چهاردهمین دوره مراسم تحلیف در برابر نمایندگان مجلس سوگند یاد کرد که همه استعداد و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسئولیت‌هایی که به عهده گرفته است، به‌کار گیرد. وی بر حمایتش از مقاومت تاکید کرد و آنجا که گفت «ما خواهان جهانی هستیم که رؤیاهای هیچ کودکی زیر آوارهای آنجا که گفت خانه پدری مدفون نماند» و طرح این موضوع که؛ «عادی‌سازی روابط اقتصادی با جهان را حق مسلم ایران می‌دانم و برای رفع تحریم‌های ظالم از پای نخواهم نشست، دولت من هرگز تسلیم فشارها نمی‌شود و باید با مردم ایران با زبان تکریم صحبت کرد»، سخنانش با تشویق مکرر و پرشور حضار همراه شد.
از قاب‌های ماندگار در مراسم تحلیف پزشکیان، حلقه زدن تعداد زیادی از نمایندگان مجلس و نیز سران مقاومت، از جمله شهید اسماعیل هنیه و در آغوش کشیده شدنش توسط او بود. هنیه، رهبر حماس که در سحرگاه روز بعد مظلومانه طی حمله‌ای تروریستی در اقامتگاه خود به شهادت رسید. اما تشییع باشکوه و بدرقه میلیونی پیکرش پیوند محکم ایران و فلسطین را محکم‌تر کرد.
علاوه بر اتفاق دردناک حمله تروریستی به رهبر حماس در تهران و شهادت وی، رئیس دولت چهاردهم از روز اول حضور در پاستور، با مجموعه‌ای از رویدادهای ویژه و کم‌سابقه در حوزه روابط بین‌الملل و سیاست خارجی روبه‌روست که نحوه برخورد با هرکدام از آنها می‌تواند زمینه‌ساز موجی از تامین یا تخریب منافع ملی در شرایط حساس بین‌المللی باشد.
حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای، در دیدار مسئولان وزارت امور خارجه در 30 اردیبهشت 1402 با تبیین 3 کلیدواژه «عزت، حکمت و مصلحت» در سیاست خارجی فرموده‌اند: عزت، یعنی نفی دیپلماسی التماسی؛ حکمت یعنی عمل خردمندانه در تعاملات بین‌المللی و مصلحت یعنی شناخت موارد انعطاف که منافاتی با اصول ندارد.
مقاومت در برابر سهم‌خواهی‌ها با تکیه بر شایسته‌سالاری
با توجه به وعده‌های آقای پزشکیان در ارتباط با عدالت‌محوری، در کنار اهمیت دیپلماسی، انتخاب افراد با صلاحیت و شایسته از میان نخبگان و افراد باتجربه در اداره امور داخلی کشور و در عرصه دیپلماسی موارد مهم دیگری است که مورد مطالبه مردم از ایشان است. این در حالی است که اخبار منتشر شده از پیشنهادات کارگروه‌های راهبردی برای انتصابات نشان می‌دهد رئیس‌جمهور زیر فشار سهم‌خواهی‌های طیف‌های رادیکال اصلاحات قرار دارد.
دکتر محمدحسن قدیری ابیانه، کارشناس ارشد مدیریت استراتژیک و سفیر سابق ایران در مکزیک و استرالیا در این باره به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «آقای پزشکیان را خلبانی می‌دانم که مسافرانش مردم هستند یا دولت او را یک کشتی می‌دانم که او ناخداست. البته همه ما مردم باید کمک کنیم تا کشتی در جهت و سمت لازم و با سرعت لازم حرکت کند. اگر جهت درست باشد و ما مردمی که کمک‌کننده هستیم کارمان را درست انجام ندهیم، کشتی سرعت و حرکت لازم را نخواهد داشت و اگر مسیر و جهت اشتباه انتخاب شود، اگر هر چقدر مردم درست حرکت کنند باز هم نتایج خوبی را نخواهد داشت و به کشور آسیب وارد خواهد شد.»
این کارشناس سیاسی و فعال اصولگرا ادامه می‌دهد: «بنده به جناب پزشکیان رای ندادم اما امیدوارم ایشان در پیروی از مسیر رهبری و پیشبرد اهداف جمهوری اسلامی ایران و انقلاب موفق باشد و مطمئن باشند امثال بنده در این‌صورت از او حمایت خواهیم کرد.»
نقد دولت حاکم توسط دولت سایه
سفیر اسبق ایران در استرالیا و مکزیک، در پاسخ به این سؤال که با توجه به اینکه جناب جلیلی میان ایرانیان مقیم خارج از کشور آرای بیشتری از پزشکیان داشته است، انتظارات نخبگان خارج از کشور ازجناب دولت جدید چیست؟ می‌گوید:
«افرادی که خارج از کشور هستند معمولا با روش‌ها و برنامه‌های احزاب آشنایند، به‌خصوص که در کشورهای غربی احزاب بر اساس برنامه شکل گرفته است در حالی که در ایران احزاب متاسفانه این‌طور نیست و بر اساس یک‌سری کلیات شکل گرفته است، مثلاً در تمام احزاب ایران اختلاف سلیقه وجود دارد و در یک حزب کسانی به اقتصاد آزاد و کسانی به اقتصاد دولتی اعتقاد دارند، یعنی احزاب بر اساس برنامه‌ای مدون عمل نمی‌کنند. تجربه دیگر اینکه احزاب غیر از حزب حاکم، دولت در سایه دارند که دولت حاکم را رصد و مورد نقد قرار می‌دهد. برای همین ایرانیان مقیم خارج از کشور درک درستی از برنامه آقای جلیلی داشتند. دولت در سایه آقای جلیلی در دولت‌های قبل در تلاش برای کشف صورت مسئله و راه‌حل بوده است و این پشتیبانی و کمک را برای همه دولت‌ها اعم از دولت آقایان روحانی و رئیسی هم داشته است. حالا اینکه کدام دولت‌ها از این کمک استفاده کنند یا نکنند به عهده خودشان است.»
این کارشناس مسائل سیاسی معتقد است: «به هر حال آقای جلیلی حدود 13میلیون رای داشتند که قابل توجه است و ۱۶میلیون رای پزشکیان قابل احترام است و تفاوت اصولگرایان در همین است که به نتیجه انتخابات، حتی اگر خلاف نظرشان باشد، احترام می‌گذارند کما اینکه ۵ نامزد دیگر برای تبریک به دیدار پزشکیان رفتند. در حالی که سال ۸۸ و در حالی که احمدی‌نژاد ۱۱میلیون رای بیشتر از موسوی آورده بود مدعیان اصلاح‌طلبی تمکین نکردند، با وجودی که می‌دانستند تقلبی نشده اما چون خلاف خواسته‌ها و منافع شخصی‌شان بود، خلاف مصالح ملی و منافع ملی رفتار کرده حتی حدود شش ماه مملکت را دچار بحران کردند، حتی دشمن را ترغیب به تشدید تحریم‌ها کردند برای اینکه معیشت مردم دچار بحران شود.»
کابینهای ملی در خدمت به مردم و نظام اسلامی
دکتر قدیری ابیانه درباره انتخاب وزرا بر اساس شایسته‌سالاری می‌گوید: «مقام معظم رهبری نیز در دیدار اخیری که نمایندگان مجلس با ایشان داشتند و اتفاقا رئیس‌جمهور منتخب هم به عنوان نماینده مجلس در آن دیدار حضور داشتند معیارهایی را برای انتخاب مسئولین ارشد کشور عنوان کردند و به‌خصوص تاکید داشتند انتخاب وزرا و مسئولین، مسئولیت مشترک مجلس و رئیس‌جمهور است و هر دو باید در این زمینه دقت کنند. بنابراین اولاً رئیس‌جمهور باید کسانی را انتخاب کند که این معیارها را داشته باشد به‌خصوص که ایشان در انتخابات به مردم وعده دادند که مطیع رهبر باشند و طبق ملاک‌های ایشان و سیاست‌های کلان کشور را اداره کنند.
مهم‌ترین تصمیمی که در این چهار سال گرفته می‌شود همین انتخاب وزراست که باید سکان‌دار بخش‌های مختلف اجرائی کشور باشد. کسانی را باید انتخاب بکند که صلاحیت لازم را داشته باشند و مجلس شورای اسلامی هم بتواند آنها را تأیید کنند.»
قدیری ابیانه خاطرنشان می‌کند: «جناب پزشکیان در تشکیل کابینه ملی باید از جناح مقابل هم استفاده کند و این به نفع او خواهد بود. اجازه دهند با این کار نظرات متقابل در دولت مطرح شود تا ایشان بتوانند برای حل و فصل مسائل کلان کشور بهتر تصمیم بگیرند.»
با دستمال کثیف نمی‌شود شیشه را تمیز کرد
کارشناس مدیریت استراتژیک در ارتباط با اعضای کارگروه‌های پیشنهادی به رئیس‌جمهور می‌گوید: «شوراها و کمیته‌هایی که آقای ظریف برای پیشنهاد افراد برای مسئولیت اجرائی تشکیل دادند اغلب افرادی بوده‌اند که صلاحیت ندارند. نه‌تنها برای مسئولیت تعیین وزرا صلاحیت ندارند بلکه نمره منفی دارند؛ یعنی کسانی هستند که در فتنه، در جمع‌آوری ثروت‌های بادآورده، در رانت یا قاچاق دست داشته‌اند.
اصطلاحی است که، با دستمال کثیف نمی‌شود شیشه را تمیز کرد، تعدادی از این افراد مصداق دستمال کثیف هستند. کسانی که تلاش می‌کنند دست‌وبال آقای پزشکیان بسته شده تا به ایشان و انتخاب‌هایشان برخلاف مصالح کشور و مصالح نظام اسلامی و اسلام جهت دهند. انتظار می‌رود آقای پزشکیان با شجاعت در مقابل این فشارها بایستد و قول‌هایی را که به مردم داده‌اند تا آنجا که در حوزه اختیارات ایشان است، عملی کند.»
قدیری ابیانه در پایان خاطرنشان می‌کند: «آقای پزشکیان باید دولت خاتمی و دولت روحانی را مدنظر قرار بدهد. بزرگ‌ترین فسادها در دولت خاتمی و روحانی انجام شد و کسانی که در این دولت‌ها درگیر فساد بودند نمی‌توانند ناجی کشور ما باشند و رئیس‌جمهور باید از انتصاب چنین افرادی خودداری کند.»
هماهنگی دیپلماسی و میدان و اهمیت شایسته‌ســالاری در دولت جمهوری اسلامی
نیازها و مطالبات مردم از مدیران اجرایی - بخش دوم
فائقه بزاز
دستاوردهای دولت سیزدهم به‌خصوص در ارتباط با دور زدن تحریم‌ها و فروش نفت، راه‌اندازی کارخانه‌های تعطیل شده و اشتغال هزاران کارگر مطالبات و توقعات از رئیس‌جمهور جدید را بالاتر برده است.
از سویی جناب پزشکیان در حال چینش و معرفی اعضای دولت است. ایشان در ایام انتخابات تاکید داشتند که دولت‌شان دولت سوم روحانی نیست اما با معرفی عارف به عنوان معاون اول و ظریف به عنوان معاون راهبردی به نظر می‌آید کابینه جدید ترکیبی از دولت‌های روحانی و خاتمی است. فهرست کارگروه راهبری برای انتصابات کابینه نشان می‌دهد ظاهرا از دولت فراجناحی و ملی در دولت چهاردهم خبری نیست و به نظر می‌رسد افرادی تکراری که دهه ۹۰ زندگی مردم و اقتصاد کشور را نابود کردند، اکنون قرار است دوباره روی کار آمده و همین رمق به وجود آمده در این سه سال را از سفره‌های مردم بگیرند.
مردم چه می‌گویند؟
رسول اوحدی، کارمند بانک است. وی در ارتباط با انتظارش از رئیس‌جمهور می‌گوید: «هر مدیری که بر سر کار می‌آید بهتر است از مدیران قبلی خود کسب تجربه کند نه اینکه مسئولیت خود را بازیچه مناقشات سیاسی کند. مردم از عملکرد دولت شهید رئیسی به‌خصوص در ساخت مسکن و اشتغال کارگران مثل هپکو بسیار راضی بودند.»
زیبا مرشدیان، دانشجوی روابط بین‌الملل درباره مطالباتش از دولت جدید می‌گوید: «دولت چهاردهم از دولت برجام فاصله و عبرت بگیرد. در دولت رئیسی شاهد بودیم با دور زدن تحریم‌ها نفت به فروش رفت و تورم به کمترین میزان رشد خود رسید. آقای پزشکیان باید استقلال رای داشته باشد و مرعوب فشارهای دیگران نشود. نباید تصور شود پزشکیان پیروزی‌اش را مدیون آقای ظریف است. خیلی از مردم به صفا و سادگی آقای پزشکیان رای دادند و اینکه ایشان خود را مطیع رهبر انقلاب معرفی کردند. حنای برجام و اف‌ای‌تی‌اف و... دیگر رنگی ندارد.»
میمندی معلم است و اعتقاد دارد: «رسیدگی به وضعیت معلمان از اوجب واجبات است. سستی و ضعف در نهاد آموزش و پرورش ضررهای جبران‌ناپذیر برای جامعه دارد.»
میلاد حاجیان‌فرد، نیز دانشجوی رشته ارتباطات است و اعتقاد دارد: «انتخابات آمریکا و انتخاب ترامپ یا هریس، نباید تفاوتی برای ایران داشته باشد. در دوره اوباما دیدیم دموکرات‌ها چه بلایی بر سر ما آوردند و چه بازی‌ها با ما کردند. در دوره آقای رئیسی دیدیم که توانستیم مشت دولت‌های غربی را بخوابانیم و نفت بفروشیم. موضوعات حاشیه‌ای مثل آزادی زنان هم اولویت اصلی مردم نیست. اولویت اصلی اشتغال و مسکن است. هر خانواده‌ای که این دو را داشته باشد از پس مشکلات دیگر هم بر می‌آید پس آقای پزشکیان این موارد را جزو اهم اقداماتش قرار دهد.»
اقتصاد ایران در دولت شهید رئیسی
دستاوردهای دولت سیزدهم تا آنجا چشمگیر است که ترامپ در یکی از سخنرانی‌های انتخاباتی خود به آن اشاره کرده است. به اذعان وی: «ایران ورشکسته شده بود، ولی طی دوسال و نیم گذشته ۲۵۰میلیارد دلار پول پس‌انداز کرده!» خبرگزاری رویترز نیز در گزارشی تصریح کرده است: «اقتصاد ایران در دولت رئیسی از رکود خارج و به اوج رشد خود رسیده است.»
به گزارش خبرگزاری فارس، این رسانه انگلیسی با اشاره به لطمه تحریم‌های سال 2018 آمریکا بر صادرات نفت ایران، کاهش درآمدها و به‌تبع آن افزایش مالیات‌ها و ایجاد کسری بزرگ بودجه و تورم سالانه نزدیک به 40 درصد در آن زمان، افزوده است: «با این حال اقتصاد ایران با کمک صادرات نفت به چین و افزایش قیمت نفت خام از فروپاشی دور مانده با وجود اینکه سطح صادرات نفت نسبت به قبل از سال 2018 هنوز کمتر است. اکثر نامزدهای ریاست جمهوری می‌گویند که قصد دارند از سیاست رئیسی که مبتنی بر خوداتکایی اقتصادی و تقویت روابط تجاری با آسیا بود الگوبرداری کنند.»
این رسانه انگلیسی تصریح کرد: «طی سه سالی که رئیسی در قدرت سپری کرد اقتصاد ایران از رکود سال‌های 2018 و 2019 ناشی از اعمال مجدد تحریم‌ها خارج شد و بنا به اعلام مرکز آمار ایران رشد اقتصادی ایران در سال منتهی به مارس (اسفند ماه) گذشته به اوج خود یعنی پنج و هفت دهم درصد رسید.»
رویترز افزود: «با این حال، بیشتر این توسعه توسط بخش انرژی انجام شده است به طوری که ایران جهش 70 درصدی در تولید نفت را به ثبت رساند که اکنون به حدود سه میلیون و 500 هزار بشکه در روز می‌رسد به نحوی که صادرات نفت ایران نیز به بیش از یک میلیون و 400 هزار بشکه در روز (آمار واقعی صادرات نفت بسیار بیش از رقم رویترز است) رسیده است.»
این رسانه انگلیسی ادامه داد: «نرخ بیکاری ایران طبق آمار بانک جهانی حدود هفت و شش دهم درصد است در حالی که در زمان انتخاب رئیسی این رقم حدود 9 و شش دهم درصد بوده است.»
بر همین اساس و با توجه به وجود زیرساخت‌های لازم در دولت سیزدهم، لازم است رئیس‌جمهور جدید با برنامه‌ریزی و اولویت‌گذاری‌ها به منظور رفع دغدغه‌های اقتصادی و معیشتی مردم، مشکلات نوظهور فرهنگی، افزایش ارزش پول ملی، تقویت تولید، وضعیت اشتغال و ازدواج، مسکن و سرپناه، مبارزه با فساد، تقویت دانش‌بنیان‌ها و سیستم سلامت کشور و چنان‌که خودشان تاکید کرده عدالت همه‌جانبه را در دستور کار قرار دهد.
راهکار نوین تأمین منابع مالی برای ساخت مسکن
کارشناسان معتقدند اگرچه فرآیندهای حوزه مسکن، پیچیده است و مقدمات زیادی برای تأمین زیرساخت‌ها از جمله تأمین زمین باید فراهم شود اما خوشبختانه در دولت سیزدهم این مقدمات فراهم شده و به نظر می‌رسد با همکاری نظام بانکی و بهره‌گیری از راهکارهای نوین تأمین مالی، این امکان وجود دارد.
درواقع تأمین سرپناه برای مردم، نیازمند سرمایه نیست بلکه نیازمند ساماندهی است. در ایران کمبود زمین وجود ندارد و منابع در حوزه مصالح ساختمانی و نیروی متخصص و نیروی کار فراوان است.
از سویی اعطای وام یا زمین رایگان باوجود راهگشا بودن تاثیر موقتی در این رابطه دارد. آنچه در این زمینه تعیین‌کننده است، گشایش در اقتصاد است. با رفع بن‌بست‌ها، روان شدن اقتصاد، تقویت و توسعه تولید و صادرات و تسهیل نقل و انتقال پول به کشور و تقویت حضور بخش خصوصی زمینه اشتغال‌زایی و خانه‌دار شدن برای مردم فراهم می‌شود در غیر این صورت دادن زمین رایگان به تنهائی و بدون پشتوانه‌های اجرائی لازم و نیز با وجود بوروکراسی‌های رایج گرهی از مشکلات حوزه مسکن باز نمی‌کند.
رهایی مسکن از گلوگاه‌های سیستم بانکی
۲.۶ میلیون واحد نهضت ملی مسکن به مرحله ساخت رسیده اما فرآیند صدور پروانه تعدادی از آنها باید طی شود،.
هادی عباسی، معاون وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم درباره عملکرد وزارت راه و شهرسازی اظهار می‌دارد: «از ۲.۶ میلیون واحد نهضت ملی مسکن بیش از ۶۰۰ هزار واحد تحویل شده که ۱۳۰ هزار واحد آن مسکن مهر است. متوسط پیشرفت طرح نهضت ملی مسکن نیز ۳۰ درصد است اما دائما پروژه تعریف می‌شود. مثلا یکدفعه ۱۰۰ هزار واحد افزایش می‌یابد که میانگین پیشرفت کل پایین می‌آید. بنابراین ممکن است میانگین همواره روی ۳۰ درصد باقی بماند.»
وی با اشاره به پروژه اقدام ملی مسکن دولت قبل خاطرنشان می‌کند: «طرح اقدام ملی با کمتر از ۵ درصد پیشرفت فیزیکی به ما تحویل شد. ۱۳۰ هزار واحد مسکن مهر نیز در دولت سیزدهم به بهره‌برداری رسید.»
مسکن مردم را سیاسی نبینیم
معاون وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم تاکید می‌کند:« نباید در گفت‌وگوهای سیاسی، مسکن مردم تحت تاثیر قرار گیرد. هر کس سر کار می‌آید باید مشکل مسکن مردم را حل کند. بعضی دولت‌ها در سال‌های گذشته شانه خالی کردند. کسی که رئیس‌جمهور می‌شود باید اصل ۳ و ۳۱ قانون اساسی را بخواند. مسکن در کنار بهداشت و آموزش و امکانات لازم برای تشکیل خانواده قرار دارد. فارغ از اینکه چه کسی رئیس‌جمهور، چه کسی وزیر یا معاون وزیر می‌شود باید توسط خبرنگاران مطالبه مسکن انجام شود. پروژه ۲.۶ میلیون واحدی که الان شرع شده حداکثر باید دو ساله به اتمام برسد.
عباسی یکی از معضلات ساخت مسکن را عدم تأمین منابع مالی توسط سیستم بانکی دانسته و می‌گوید: «گلوگاه‌هایی در سیستم بانکی داریم که باید برای آن چاره‌اندیشی شود. بانک‌ها تنها شرکت‌هایی هستند که اختیار خلق پول ملی دارند. بحث ما این است که بانک‌ها متناسب با اختیارات خود باید مسئولیت بپذیرند. در حال حاضر عدم تناسب بین اختیار و مسئولیت در بانک‌های خصوصی را شاهدیم».
در جست‌وجوی آموزشوپرورش عادلانه و باکیفیت
آموزش و پرورش اولین نهاد مهم و واسطه میان کودک با جامعه است و زیرساخت مبنائی برای دانش‌افزایی و ورود به عرصه‌های علمی است.
بر همین اساس و به دنبال حرکات خاموش دولت اصلاحات در اجرای سند 2030 و مفادی که هیچ سنخیتی با جامعه ایرانی مسلمان ندارد، «سند تحول بنیادین» شامل راهبردهای دقیق برای نظام تعلیم و تربیت، از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و ابلاغ شده است اما متاسفانه تا به حال و با گذشت زمانی در حدود 10 سال از عمر این سند، به اجرا نرسیده است تا آنجا که در دیدارهای کارکنان آموزش و پرورش عدم اجرای آن از سوی رهبر انقلاب مورد مطالبه و انتقاد قرار گرفته است. علاوه‌بر ضعف اجرای سند تحول بنیادین، کمبود نیروی معلم به عنوان کلیدی‌ترین مؤلفه در دستیابی به کیفیت و توسعه در نظام آموزشوپرورش و نبود بودجه لازم و کافی برای این نهاد از اهم وظایف دولت جدید برای رسیدگی لازم است.
کارشناسان این حوزه می‌گویند هدف‌گذاری کشورها دستیابی به سهم بیشتری از تولید ناخالص ملی و بودجه کشور است. در حالی که در ایران کسری آموزش و پرورش و تزریق منابع مالی به این نهاد معمولا در اسفندماه و با گذشت 6 ماه طلایی از شروع سال تحصیلی تأمین می‌شود که فرصت ارائه خدمات آموزشی باکیفیت را از آموزشوپرورش سلب می‌کند. علاوه‌بر این تأمین فضای آموزشی مناسب و ایمن برای تحصیل دانش‌آموزان و برقراری عدالت اموزشی میان سهم سه دهک اول کم‌برخوردار (دهک ۱، ۲ و ۳) که ۲ درصد و سهم سه دهک بالا (۸، ۹ و ۱۰) ۸۰ درصد است از ضرورت‌های رسیدگی است.
شاید بتوان با تاکید اقرار کرد که با گسترش و توسعه تکنولوژی شکاف میان نسل‌ها عمق گرفته است. شرایط جدید علم و فناوری، بروز پدیده‌هایی مثل هوش مصنوعی و متاورس به عنوان امکان آموزشی و جهش اجتماعی نسل z و آلفا، فضای حکمرانی آموزشوپرورش را پیچیده کرده، فناوری‌های جدید توازن قدرت میان اولیا و مربیان در یک سمت و نسل‌های نوظهور در سمت دیگر را به هم زده است.
عدم توجه لازم به نیازهای این نسل فاصله‌ها را افزایش داده، ابهامات میان نسل جدید و نسل گذشته را بیشتر می‌کند. برای عبور از مسائل فوق و دستیابی به آموزشوپرورش مطلوب باید آموزشوپرورش از نظر توجه، منابع و امکانات و حمایت در راس امورات کشور قرار گیرد.
هماهنگی دیپلماسی و میدان و اهمیت شایسته‌سالاری در دولت جمهوری اسلامی-بخش پایانی
تحقق عدالت محوری با اعتماد به جــوانان در عرصه‌های علم و فناوری
فائقه بزاز
مسعود پزشکیان در نخستین سخنرانی خود پس از تنفیذ با تاکید بر اینکه همچنان خاک پای ملت شریف و بزرگوار ایران هستم که آگاهانه در این میدان پا نهادند و با رأی خود به تغییر، بار سنگینی را در شرایطی خطیر به دوش این حقیر قرار دادند، گفت: آنان که به من یا به نامزدهای رقیب رأی دادند و یا حتی از سر دغدغه‌مندی و نقد و اعتراض وارد عرصه انتخاب نشدند، انتظار و تحول را پیش‌روی نظام، من و دولت آینده نهادند که زمان پاسخگویی به آن از امروز آغاز می‌شود.
دولت سیزدهم در شرایطی پاستور را به رئیس‌جمهور پزشکیان تحویل می‌دهد که بازار کار ایران با بهبود فضای کسب و کار رونق گرفته و نرخ بیکاری به کانال ۸.۱ درصد رسیده است.
طی این مدت بیش از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار شغل ایجاد شده و خالص اشتغال ایجادی بیش از ۷۷۵ هزار شغل بوده است.
همچنین گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت اشتغال و بیکاری در بهار 1403 حکایت از بهبود شاخص‌های بازار کار دارد؛ به طوری که مطابق این گزارش در بهار ۱۴۰۳ تعداد ۴۴۰ هزار نفر به جمعیت شاغلان افزوده شده و نرخ بیکاری فصل بهار نسبت به زمستان ۱۴۰۲ و میانگین کل سال ۱۴۰۲ کاهش یافته و به عدد ۷.۷ درصد رسیده است. این گزارش نشان از کاهش نرخ بیکاری در ۱۹ استان کشور و افزایش مشارکت اقتصادی در ۱۶ استان کشور در فصل بهار امسال دارد و نرخ بیکاری در ۲۶ استان کشور نیز تک رقمی شده است. همچنین نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان ۰.۵ درصد کاهش داشته است، در حالی که افزایش جمعیت شاغل، کاهش جمعیت بیکار و کاهش نرخ بیکاری جوانان از دیگر شاخص‌های این بخش است. بر همین اساس انتظار تحلیلگران این است که با توجه به بهبود بسیاری از زیرساخت‌ها و شاخص‌ها، وضعیت بازار کار در دولت چهاردهم، مسیر رشد و پویایی را کماکان ادامه دهد.
دانش‌بنیان‌ها از دولت جدید چه می‌خواهند؟
دانش‌بنیان‌ها مهم‌ترین مراکز تحقیق و توسعه با هدف ایجاد اشتغال و هم‌افزایی علم و ثروت و تجاری‌سازی با تکیه بر دانش بومی است که با وجود تاکیدات مقام معظم رهبری هنوز با اوج بالندگی و شکوفائی مورد نظر فاصله معنادار داشته با موانعی نظیر مشکلات مالی، سیاست‌گذاری‌های ناگهانی، عدم تعهدات ارزی و...روبهرو هستند و برای همین انتظار می‌رود دولت جدید در رفع موانع پیش‌روی این شرکت‌ها کوشیده، از این عرصه‌ها حمایت همه‌جانبه شود.
با توجه به وجود توانمندی‌ها و زیرساخت‌های لازم در پارک‌های علم و فناوری، اختصاص بودجه مناسب به این عرصه و افزایش گردش مالی این حوزه از اهمیت بالایی برخوردار است. علاوه‌بر این بایسته است رشد و تقویت فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی، کوانتوم و زیست‌فناوری در آینده و دولت بعد هم به شکل جدی دنبال شود. در این رابطه مهم‌ترین دغدغه، انتظار از دولت جدید در زمینه اعتماد به جوانان و استفاده از ابتکارات آنان با پشتیبانی خردمندان و مجربین این عرصه‌هاست. اما تجربه‌های تاریخی ثابت کرده آنچه به وقوع می‌پیوندد به عکس قضیه است؛ معمولا جوانان جایگاه خوبی تنها در شعارهای انتخاباتی دارند و در میدان عمل سالمندان جایگزین‌شان می‌شوند. به‌خصوص که ریل‌گذاری‌های اشتباه و گره زدن همه موضوعات داخلی به سیاست خارجی به جای اتکا به توان داخلی در برخی دولت‌ها سبب هزینه‌های هنگفت شده است.
مقررات خلق‌الساعه و آیین‌نامه‌های عجیب و پیچیده
در همین رابطه افشین کلاهی، رئیس مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان می‌گوید: «ما محیطی داریم که شامل معاونت علمی ریاست‌جمهوری، صندوق نوآوری و شکوفایی، وزارت علوم، پارک‌های علم و فناوری می‌شود که یک مجموعه گلخانه‌ای را برای شرکت‌های دانش‌بنیان مهیا کرده‌اند تا این شرکت‌ها بتوانند از امکانات و حمایت‌های تعریف شده استفاده کنند، ولی وقتی شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور وارد دنیای واقعی می‌شوند، مشکلاتی دارند که شرکت‌های غیر دانش‌بنیان نیز با آنها روبهرو هستند و این چالش‌ها نیز پیچیده نیستند، ولی بسیار آزاردهنده هستند.»
کلاهی یکی از این چالش‌ها را تاثیرگذاری برخی سازمان‌ها و نهادها بر روی فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان ذکر کرده، می‌گوید: «سازمان تامین اجتماعی، سازمان امور مالیاتی، سازمان محیط زیست، مؤسسه استاندارد و همچنین وزارت صمت در زمینه صادرات و واردات نمونه‌هایی از این سازمان‌ها هستند.» وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر واردات و صادرات برای شرکت‌ها بسیار دشوار شده است، می‌افزاید: «جای دیگری که شرکت‌ها با مشکل مواجه می‌شوند، محیط‌های کسب و کار است؛ رویه‌های موجود در زمینه تصمیم‌گیری‌ها طولانی مدت نیست و قوانین و مقررات خلق‌الساعه و آیین‌نامه‌های عجیب و پیچیده وضع می‌شود و بعضا سازمان‌ها، آیین‌نامه‌هایی را وضع می‌کنند که با آیین‌نامه‌های سایر دستگاه تداخل داشته و مطابقت ندارد.»
رئیس مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان چالش دیگر شرکت‌ها را «بازار» عنوان کرده و می‌گوید: «متاسفانه بازار داخلی یک بازار رقابتی نیست و آن‌قدر شرکت‌های وابسته و خصولتی در کشور ایجاد شده که نمی‌توان با آنها رقابت کرد. درست است که از شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت می‌شود و برای آنها مشوق‌هایی چون ترک تشریف مناقصه در نظر گرفته می‌شود، ولی در عمل زور آنها به شرکت‌های خصولتی نمی‌رسد.»
رویکرد توجه به دانش‌بنیان‌ها ادامه یابد
دکتر سید محمد کرباسی، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های اتصال‌پذیری و ارتباطات معاونت علمی ریاست‌جمهوری با بیان اینکه رئیس‌جمهور و تیمشان باید ادامه دهنده مشی رئیس‌جمهوری شهیدمان باشند، معتقد است: «سعی ما در این مدت این بوده است که در مکتب رئیس‌جمهور شهید به خدمتگزاری در حوزه فناوری بپردازیم. این مشی خدمت و فرهنگی که از سوی آیت‌الله رئیسی پایه‌گذاری شد و رویکرد جدیدی که خدمتگزاری در جایگاه ریاست جمهوری به عنوان بالاترین جایگاه، تعریف شد، کار را برای دولت‌های آینده دشوار کرد.»
کرباسی با بیان اینکه مطالبه‌گری در ملت ایران ایجاد شده و انتظار از دولت و شخص رئیس‌جمهور به مراتب ارتقاء یافته است، خاطرنشان می‌کند: «یکی از اولویت‌های این ستاد، بومی‌سازی در توسعه شبکه ملی اطلاعات است تا در بزنگاه‌ها شاهد این نباشیم که خریدهای بزرگ خارجی رخ دهد و شوکی به حوزه دانش‌بنیان به‌ویژه در حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات ایجاد شود. از این‌رو این اولین انتظار ما است همان‌طور که رئیس‌جمهور شهیدمان تاکید و اعتماد زیادی به شرکت‌های دانش‌بنیان داشت، این رویکرد ادامه یابد.»
بی‌مهری به دانش هسته‌ای متوقف شود
آپارتاید هسته‌ای در جهان کنونی قربانیان زیادی گرفته است و یکی از مقتدرترین و مظلوم‌ترین‌شان ایران اسلامی است. این در حالی است که دسترسی ایران به این صنعت می‌تواند باعث انبساط قدرت ملی شود. به‌خصوص که صرف‌نظر از فواید گسترده فناوری هسته‌ای اعم از تولید برق، تامین منابع آبی، کاربردهای پزشکی، دارویی و صنعت کشاورزی، چشم‌پوشی از این انرژی، خطا ئی راهبردی برای کشورها به حساب می‌آید و کشورها را در آینده به سوی وابستگی به این انرژی مهم سوق خواهد داد.
برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران که از سال ۱۳۲۹ آغاز شد، با پیوستن ایران به آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در سال ۱۳۳۷ و امضای قرارداد منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) در ۱۳۴۷، شکل جدی به خود گرفت.
اما انتشار اخبار ضد و نقیض و مغرضانه درباره فعالیت هسته‌ای ایران، دستاویزی شده است برای اعمال تحریم‌های وسیع علیه ایران از طرف آمریکا و اتحادیه اروپا که با وجود همکاری‌های همه‌جانبه ایران با نهادهای بین‌المللی ازجمله آژانس انرژی هسته‌ای و با وجود توافق طولانی مدت برجام، این تحریم‌ها همچنان با ادعای بی‌اساس نگرانی
از ساخت سلاح هسته‌ای، پابرجاست؛ تحریم‌هایی که با ترورهای وحشیانه دانشمندان ایرانی همراه بوده است.
در همین ارتباط و بعد از پیروزی مسعود پزشکیان در رقابت‌های انتخاباتی «دانت پاتل» معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به تصدی سمت ریاست‌جمهوری ایران توسط «مسعود پزشکیان» گفته است که رویکرد واشنگتن در قبال ایران هیچ تغییری نکرده است.وی ادامه داده است که آمریکا مانند همیشه، رفتارهای ایران و نه گفتار این کشور را ملاک عمل قرار می‌دهد.
پاتل در ارتباط با مسئله هسته‌ای ایران گفته است : «رویکرد ما در این زمینه هم تغییری نکرده است. ما مدت‌هاست گفته‌ایم که در نهایت دیپلماسی را بهترین راه برای دستیابی به یک راه حل مؤثر و پایدار در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران می‌دانیم و هیچ چیز مرتبط با این انتخابات، سیاست ما را تغییر نداده است.»
این مقام آمریکایی بار دیگر برخی ادعاهای بی‌اساس درباره سیاست‌های منطقه‌ای و هسته‌ای ایران را تکرار کرده و افزوده است تشدید تنش‌های متعدد توسط ایران در سراسر جهان و عدم همکاری این کشور با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، باعث دور شدن از دیپلماسی هسته‌ای شده است.
این در حالی است که حتی مردم عادی می‌دانند که داشتن توانایی هسته‌ای از نمادهای هویتی دولت پیشرفته و مدرن است و لزوماً به معنای تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای نیست اما دلیل اینکه این برنامه به موضوعی بحث‌انگیز در عرصه بین‌الملل تبدیل شد، این است که قدرت جمهوری اسلامی ایران به صورت مرکز ثقل کانون‌های مقاومت در منطقه و جهان درآمده است. به این ترتیب عقب‌نشینی از خواست منطقی ملت ایران در دستیابی به چرخه سوخت هسته‌ای باعث مخدوش شدن هویت اسلامی نظام جمهوری اسلامی شده و خود مهم‌ترین تهدید علیه امنیت ملی کشور به شمار می‌رود، کما اینکه پس از توافق برجام، تهدیدات آمریکا علیه ایران افزایش یافت و ثابت کرد تن دادن به خواسته‌های غرب باعث تخفیف فشارها نمی‌شود و درست برعکس دشمن را جسورتر خواهد کرد.
عدالت‌محوری و وفاق ملی
از مهم‌ترین مطالبات مردمی از رئیس‌جمهور جدید پایبندی همه‌جانبه و تمام‌قد جناب مسعود پزشکیان به شعارهای انتخاباتی‌اش است.
عدالت‌محوری و وفاق ملی، رسیدگی به تورم، اشتغال، مدیریت منابع برق و آب، توجه به سلامت مردم، توسعه روستاها، صنایع و کشاورزی و توجه به حقابه‌ها، توجه به محیط زیست و حفاظت خاک، کاهش فرسایش منابع ارزشمند خاک کشور و افزایش توان اکولوژیک، توجه ویژه به معاونت زنان و احقاق حقوق مادران و زنان شاغل و خانه‌دار، همگامی میدان و دیپلماسی از نکاتی است که در افکار عمومی به عنوان مطالبه از رئیس‌جمهور دهان به دهان می‌چرخد.
یادمان بماند عملکرد دولت روحانی و وضعیت دهه 90 پیش چشم ایرانیان است و از آن به‌عنوان دوران تلخ رکود دهه 90 و رشد اقتصادی یک درصدی و دیپلماسی التماسی یاد می‌کنند و از طرفی جهاد مخلصانه شهید رئیسی و کابینه‌اش نیز در یادها حک شده است.
همین‌طور قول‌های جناب پزشکیان در مناظرات و گفت‌وگوهای انتخاباتی‌اش که تاکید ویژه‌ای بر استفاده از کارشناسان و خبرگان شایسته بدون نگاه سیاسی و جناحی داشتند. انتظار ما از رئیس‌جمهور شکل‌دهی کابینهای خبره و کارشناس و باتجربه است که بتوانند مشکلات را از پیش‌رو بردارند و این می‌تواند شکل‌دهی یک کابینه فراجناحی و مبتنی بر شایسته‌سالاری به شعار اجماع ملی جامه عمل پوشانده آغوش دلسوزان و نخبگان از هر سمت و جناحی را برای کمک به دولت باز نماید.